დაიცავი შენი თავი

თუ თქვენი დაკავება აქციაზე მოხდა, მალე ახლოს გაეცნობით რუსეთის სასამართლო სისტემას. კარგი არაფერია მოსალოდნელი: თქვენი შანსები გამამართლებელ გადაწყვეტილებაზე უკიდურესად მცირეა. თუმცა, ეს არ ნიშნავს იმას, რომ სასამართლო უნდა იყოს იგნორირებული. თქვენს ინტერესებშია შეეცადოთ მინიმუმამდე დაიყვანოთ ზიანი ან თუნდაც გაიმარჯვოთ.

ჩვენ ვეცდებით დაგეხმაროთ — დატოვეთ განაცხადი სასამართლოში იურისტის დახმარების შესახებ. სამწუხაროდ, იურისტების რაოდენობა ყოველთვის  საკმარისი არ არის. იმ შემთხვევაში, თუ ჩვენ ვერ ვუზრუნველყოფთ თქვენთის დამცველის გამოყოფას, ეს ინსტრუქციები დაგეხმარებათ თავის დაცვაში ადმინისტრაციული პროცესის დროს.

NB: ეს არის ინსტრუქცია ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა საქმეებზე. თუ როგორ უნდა მოიქცეთ, თუ გახდით მოწმე ან ბრალდებული სისხლის სამართლის საქმეზე, — წაიკითხეთ აქ.

როგორ შემატყობინებენ სასამართლოს შესახებ

თქვენი შეტყობინება უნდა მოხდეს შესაბამისი უწყებით ან შეტყობიბენით. დოკუმენტის სახელწოდება მნიშვნელოვანი არ არის — სიმარტივისთვის შემდგომში გამოვიყენებთ ტერმინს «უწყება».

უწყებაში მითითებული უნდა იყოს: ვინ არის გამოძახებული, რომელი სასამართლო, სხდომის თარიღი და დრო, საქმის ნომერი.

უწყება შეიძლება იყოს შემდეგი ფორმის:

• დაზღვეული წერილი შეტყობინებით. შეტყობინება მოდის თქვენს საფოსტო ყუთში, ფოსტიდან წერილი უნდა გამოიტანოთ შვიდი დღის განმავლობაში. თქვენ ჩაითვლებით შეტყობინებულად მაშინაც კი, თუ წერილს არ გამოიტანთ.
• დეპეშა. ის გადაეცემა ხელწერილით, თარიღსა და ადგილობრივი დროის მითითებით.
• SMS. ეს დასაშვებია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ თქვენ გაეცით წერილობით თანხმობა SMS-შეტყობინებაზე — მაგალითად, პოლიციის განყოფილებაში. საკუთრივ განაცხადეთ თანხმობა და არა  უბრალოდ მიუთითეთ თქვენი  ნომერი ოქმში.
• სატელეფონო ზარი. გირეკავთ სასამართლოს მდივანი და გატყობინებთ სხდომის თარიღსა და დროს. თუ თქვენ არ დაგიტოვებიათ თქვენი ტელეფონის ნომერი საპროცესო დოკუმენტებში ან ოქმში, შეტყობინების ეს მეთოდი დაუშვებელია. თუ ზარს არ უპასუხეთ, შეტყობინებულად ვერ ჩაითვლებით. ტელეფონოგრამა უნდა იყოს სწორად გაფორმებული — მასში თქვენი ტელეფონის ნომერი უნდა იყოს მითითებული. წინააღმდეგ შემთხვევაში, შეტყობინება არასათანადოდ ჩაითვლება.
• შეტყობინება სახელმწიფო მომსახურების პორტალზე. იშვიათია, მაგრამ ხდება, რომ უწყება იქაც მოდის. თუ შეხვედით თქვენს აქაუნთში უწყების მიღებიდან 15 დღის განმავლობაში, შეიძლება ჩაითვალოთ შეტყობინებულად (თუნდაც თავად არ გახსენით შეტყობინება). თუ თქვენ არ ხართ შესული თქვენს აქაუნთში, თქვენი შეტყობინება უნდა მოხდეს სხვა გზით.

უწყება იგზავნება რეგისტრაციის ადგილზე ან სხვა მისამართზე, რომელზეც მოითხოვეთ წერილობითი შეტყობინების გაგზავნა.

უწყება უნდა იგზავნებოდეს სასამართლოდან და არა პოლიციიდან (ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის 29.4 მუხლი, 25.15 მუხლი). პოლიციის განყოფილებაში ხელმოწერილ «ვალდებულებას სასამართლოში გამოცხადების შესახებ» იურიდიული ძალა არ აქვს — მაშინაც კი, თუ მასში მითითებულია სასამართლო პროცესის თარიღი და დრო.

თუმცა, ბოლო დროს, პოლიციაში ხელმოწერილ «ვალდებულებას სასამართლოში გამოცხადების შესახებ» სასამართლოები ხშირად განიხილავენ, როგორც სათანადო შეტყობინებას. განსაკუთრებით, თუ სასამართლო სხდომა დაკავებიდან მეორე დღეს გაიმართება. თუ თქვენ მოაწერეთ ხელი მსგავს დოკუმენტს და აპირებთ თქვენი დაცვის აქტიურ წარმოებას, უმჯობესია სასამართლოში მითითებულ დღეს გამოცხადდეთ, მაშინაც კი, თუ უწყება არ მიგიღიათ.

შეტყობინება უნდა მოხდეს წინასწარ, იმისთვის, რომ მომზადების შესაძლებლობა ჰქონდეთ. ამიტომაც:

• თუ თქვენ მხოლოდ ფოსტით შეგატყობინეთ, სხდომა ვერ დაიწყება სასამართლო უწყების შენახვის ვადის ამოწურვამდე (მიღებიდან 7 დღე).
• სასამართლო განხილვის დღეს გაგზავნილი შეტყობინება არასათანადოდ ითვლება (რუსეთის ფედერაციის უზენაესი სასამართლოს 2017 წლის 21 აგვისტოს No41-AD17-18 დადგენილება). იგივე შეიძლება ითქვას 24 საათით ადრე გაგზავნილ შეტყობინებაზეც (იხ., მაგალითად, მოსკოვის საქალაქო სასამართლოს No7-3969/2019, No7-4051/2019, სანქტ-პეტერბურგის საქალაქო სასამართლოს No7 გადაწყვეტილებები. -2081/2016, 7 -94/2018).
• თუ შეტყობინება გადაცემულია შაბათს, ხოლო სხდომა ორშაბათს უნდა გაიმართოს, ის ასევე შეიძლება ჩაითვალოს არა წინასწარ გაგზავნილად (იხ. ირკუტსკის რეგიონალური სასამართლოს გადაწყვეტილება No7-209/2020).
• არაწინასწარი შეტყობინება გასაჩივრების საფუძველია, მაგრამ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ თქვენ არ გამოცხადდებით სხდომაზე. თუ გამოცხადდით, ამ საფუძვლით წარმატებული გასაჩივრების შანსები მცირეა, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც სასამართლომ უარი თქვა თქვენს შუამდგომლობაზე სხდომის გადადების შესახებ.

რა მოხდება, თუ არ შეგატყობინეთ

იყავით მზად იმისთვის, რომ უწყება შეიძლება მოვიდეს განხილვის თარიღზე გვიან ან საერთოდ არ მოვიდეს.

როგორც ზემოთ აღინიშნა, თუ თქვენ არ მიგიღიათ სათანადო შეტყობინება და საქმე თქვენს გარეშე იქნა განხილული, ეს არის სააპელაციოში გასაჩივრების ძლიერი საფუძველი.

თქვენ შეგიძლიათ სცადოთ თავად გაიგოთ სასამართლო პროცესის თარიღი და დრო — თუმცა, უნდა გესმოდეთ, რომ ვალდებული არ ხართ. თქვენი შეტყობინება სასამართლოს ვალდებულებაა. თუმცა სასამართლო შეტყობინებას რეგისტრაციის მისამართზე აგზავნის — და თუ იქ არ ცხოვრობთ, სასამართლოს თარიღი და დრო თავად უნდა გაარკვიოთ.

როგორ გავარკვიოთ სასამართლოს თარიღი და დრო

ჯერ გაარკვიეთ, რომელი სასამართლო განიხილავს თქვენს საქმეს. საპროტესტო აქციაზე დაკავებული პირის საქმე იმ პოლიციის განყოფილებასთან ყველაზე ახლოს მდებარე სასამართლოში იგზავნება, სადაც ოქმი შედგა. მოსკოვში განსჯადობა  შეგიძლიათ იხილოთ აქ, მაგრამ უმჯობესია გადაამოწმოთ პოლიციის განყოფილებაში, რომელ სასამართლოში შეტანილია თქვენი საქმე. ასეთი ინფორმაცია სამორიგეო ნაწილმა შეუძლება მოგაწოდოთ, ან თქვენ გადამისამართდებით კანცელარიაში ან ადმინისტრაციული კანონმდებლობის ინსპექციაში.

თქვენ ასევე შეგიძლიათ შეამოწმოთ თქვენი საქმის განხილვის თარიღი და დრო მოსკოვის საქალაქო სასამართლოს ვებსაიტზე (თუ დაკავებული ხართ მოსკოვში) ან საჭირო სასამართლოს ვებსაიტზე რუსეთის სხვა ქალაქებში. გთხოვთ გაითვალისწინოთ, რომ ბევრი საიტის მონაცემები არაოპერატიულად ან საერთოდ არ განახლდება.

თუ ამის გაკეთება ვერ მოხერხდა, მოგიწევთ ტელეფონზე დარეკვა. სასამართლოების უმეტესობას არ აქვს სამართალწარმოების უზრუნველყოფის განყოფილება ან ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა საქმეთა კანცელარია და ამ საკითხებს სისხლის სამართლის საქმეებზე სამართალწარმოების უზრუნველყოფის განყოფილება განაგებს. ასე რომ დარეკეთ იქ. თქვენ უნდა გაარკვიოთ:

• შემოსულია თუ არა თქვენი საქმე. ამისათვის საკმარისია იცოდეთ თქვენი სახელი, ოქმის შედგენის თარიღი და მუხლი, რომლითაც ბრალი გედებათ (მაგალითად, ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის 20.2).
• რომელ მოსამართლეს გადაეცა საქმე და რა თარიღსა და საათზე დაინიშნა სხდომა.

სასამართლოების კონტაქტები უნდა დაზუსტდეს მათ ვებსაიტებზე.

სასამართლოში საქმის მიღებისა და სხდომის დანიშვნას შორის შეიძლება რამდენიმე დღე ან კვირა გავიდეს. ამ შემთხვევაში ხელახლა დარეკეთ. კანცელარიაში თქვენ ასევე შეგიძლიათ გაიგოთ  მოსამართლის თანაშემწის ტელეფონის ნომერი, რომელსაც გადაეცა თქვენი საქმე და განხილვის დრო უკვე მისგან გაიგოთ.

ეს ჯერ ყველაფერი არ არის! მაშინაც კი, თუ გაიგებთ, რომელ საათზეა დანიშნული განხილვა და მიხვედით სასამართლოში, შესაძლოა, იქ დეზინფორმაცია მოგცეთ და თქვან, რომ თქვენი საქმე დღეს არ განიხილება. სთხოვეთ მოსამართლის თანაშემწეს ან მორიგე მოსამართლეს გასცეს ცნობა სასამართლოში თქვენი გამოცხადების შესახებ — შეგიძლიათ მოიშველიოთ ის ფაქტი, რომ ასეთი ცნობის წარდგენა საჭიროა სამსახურში ან ინსტიტუტში. ეს საშუალებას მოგცემთ დააფიქსიროთ სასამართლოში თქვენი ყოფნის დრო. თუ საქმეს განიხილავენ თქვენს გარეშე, ეს დოკუმენტი დაგეხმარებათ სააპელაციოში საქმის მოგებაში.

საშიში ჩანს? შეშინება საჭირო არ არის — ჩვენ აღვწერეთ ყველა შესაძლო შემთხვევა, პრაქტიკაში ეს უფრო მარტივი იქნება.

რა უნდა გავაკეთო, თუ ვერ შევძლებ სხდომაზე დასწრებას?

ჩვენ გირჩევთ არადაპატიმრების ბრალდებით სხდომებზე მისვლას. მაგრამ თუ ეს შეუძლებელია, შეგიძლიათ გააკეთოთ შემდეგი:

• მოიწვიე დამცველი. ჩვენ შევეცდებით დაგეხმაროთ დამცველით უზრუნველყოფაში — დატოვეთ განაცხადი. თქვენ ასევე შეგიძლიათ იპოვოთ დამცველი თვითონ — ნათესავებსა და მეგობრებს შორის. ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის საქმეებზე დამცველებს იურიდიული განათლება არ სჭირდებათ (ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის 25.5 მუხლი). თუ თქვენი ინტერესების წარმომადგენელი არ არის ადვოკატი, მაშინ საჭიროა ნოტარიუსთან დამცველზე მინდობილობის გაცემა. ჩვეულებრივ ღირს დაახლოებით ათასი რუბლი. ნოტარიუსს უნდა წარუდგინოთ თქვენი პასპორტი, დამცველის პასპორტის მონაცემები და განაცხადოთ, რომ გსურთ ამ პირისთვის სრული სასამართლო მინდობილობის გაცემა.
• დაცვა დისტანციურად. ამისათვის საჭიროა წინასწარ წარადგინოთ ახსნა-განმარტებები და შუამდგომლობები სასამართლო ექსპედიციაში — ანუ საქმის განხილვის დღემდე. მათი გაგზავნა შეგიძლიათ ფოსტით, მაგრამ გაითვალისწინეთ მიწოდების დრო. რა სახის დოკუმენტებია ეს — იხილეთ ქვემოთ.
• შეიტანოთ შუამდგომლობა გადადების შესახებ. გარანტირებული არ არის, რომ ის დაკმაყოფილდება, ამიტომ უმჯობესია ამის გაკეთება დისტანციური დაცვისთვისთვის დამატების სახით. აქ მოცემულია შუამდგომლობის შაბლონების ორი ვარიანტი: ვარიანტი 1 — თუ ითხოვთ გადადებას, რადგან სასამართლომ მეტისმეტად დაგვიანებით შეგატყობინეთ თარიღი, ვარიანტი 2 — ითხოვთ გადადებას სხვა საპატიო მიზეზის გამო. შეგიძლიათ გაგზავნოთ რუსეთის ფოსტით (მაგრამ გაითვალისწინეთ მიტანის დრო), ან პირადად (წინასწარ, სხდომის დღემდე).

რა პოზიცია უნდა დავიკავო სასამართლოში — მივიღე მონაწილეობა თუ არა?

სასამართლოებს ძალიან იშვიათად სჯერათ სიტყვების და ხშირად დოკუმენტებისაც კი, რომლებიც ადასტურებენ თქვენს არ მონაწილეობას. ამიტომ, ჩვენი გამოცდილებით, საქმის შედეგში არ არის მნიშვნელოვანი განსხვავება მათთვის, ვინც აცხადებს, რომ მონაწილეობა მიიღო აქციაში და ვინც ამტკიცებს, რომ არ მონაწილეობდა (გამონაკლისი — არასრულწლოვანთა საქმეების კომისიები).

ჩვენი რეკომენდაცია დაიცავით პოზიცია, რომელიც შეესაბამება სინამდვილეს. ხოლო თუ დარწმუნებული არ ხართ, აიღეთ კონსტიტუციის 51-ე მუხლი — უარი თავის წინააღმდეგ ჩვენების მიცემაზე. ამ შემთხვევაში ჩომოაყალიბეთ თქვენი პოზიცია სააპელაციოში.

გასათვალისწინებელი საკითხები:

1. თუ არსებობს სარწმუნო მტკიცებულება იმის შესახებ, რომ თქვენ თქვენს საქმეზე მიდიოდით, არსებობს სასჯელის შემცირების შანსი, ზოგჯერ კი საქმის შეწყვეტისაც კი (ძალიან იშვიათად). ასეთი მტკიცებულების მაგალითები: შრომის წიგნაკის ასლი სამუშაო ადგილის მისამართით, ცნობა   სამუშაო ადგილიდან ფიზიკური პირის საგადასახადო დეკლარაციის ფორმა 2-ის მიხედვით, ორგანიზაციის/დაწესებულების ადგილმდებარეობის დამადასტურებელი დოკუმენტები, თუ თქვენი დაკავება სამუშაოსთან ახლოს მოხდა; პასპორტში რეგისტრაციის გვერდის ასლი (ან ქირავნობის ხელშეკრულება), თუ თქვენი დაკავება სახლთან ახლოს მოხდა; თუ სადმე ჩაწერით მიდიოდით (საავადმყოფოში/სალონში/ოპტიკაში/სხვა) — ამ ორგანიზაციის ცნობა ჩაწერის შესახებ; თუ სადმე მიდიოდით სამუშაო დავალებით — ცნობა სამსახურიდან და სხვ. ასევე შეგიძლიათ დაურთოთ ქვითრები კაფედან, ვიდეო, ქვითრები Yandex Go-დან და სხვ.

2. პოზიცია «მონაწილეობა არ მიმიღია» ამცირებს წარმატების შანსებს ადამიანის უფლებათა კომიტეტში სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების შესახებ საერთაშორისო პაქტის 21-ე მუხლის მიხედვით. ძნელია ჩივილი უფლებების დარღვევაზე, თუ ამტკიცებ, რომ არ იყენებდი მათ. თუმცა შანსი მაინც არის — ეს ჯერ კიდევ არ არის სრულად გამოცდილი პრაქტიკაში. ამავდროულად, სხვა დარღვევების შესახებ განცხადება ნამდვილად შესაძლებელია — მაგალითად, შეგიძლიათ შეიტანოთ საჩივარი პირადი თავისუფლებისა და სამართლიანი სასამართლოს უფლების დარღვევაზე, ასევე პოლიციის განყოფილებაში მიყვანისა და მოთავსების პირობებზე, ტელეფონის ამოღებაზე და ა.შ. ჩვენ, ნებისმიერ შემთხვევაში, დაგეხმარებით ყველა შესაბამისი მუხლის განცხადებაში ადამიანის უფლებათა კომიტეტში.

მნიშვნელოვანია: მონაწილეობის ფაქტის აღიარება ბრალის აღიარების ტოლი არ არის! თქვენ შეგიძლიათ აღიაროთ მონაწილეობა, მაგრამ ამტკიცოთ, რომ არ ხართ დამნაშავე, რადგან იყენებდით შეკრების თავისუფლების კონსტიტუციურ უფლებას. ბრალის აღიარება არის მტკიცება იმისა, რომ თქვენ მონაწილეობდით და «არასწორი იყავით». ასეთი მტკიცება მთლიანად გადაკეტავს გზას ადამიანის უფლებათა კომიტეტამდე.

უმჯობესია პოზიციის ჩამოყალიბება უკვე პირველ ინსტანციაში. თუმცა, მაშინაც კი, თუ თქვენ შეცვალეთ თქვენი პოზიცია მეორე ინსტანციაში, მაინც არის შანსი იმისა, რომ ადამიანის უფლებათა კომიტეტმა გადაწყვეტილება თქვენს სასარგებლოდ მიიღოს. პოლიციის განყოფილებაში გაჟღერებული პოზიცია ნამდვილად შეიძლება შეიცვალოს. მიუთითეთ, რომ თქვენთან არ გყავდათ დამცველი, რომელიც მოგცემდათ რჩევას ამ საკითხთან დაკავშირებით და არ გესმოდათ თქვენი ქმედებების იურიდიული მნიშვნელობა.

როგორ მოვემზადოთ სასამართლო სხდომისთვის

დაივიწყეთ, რომ ბრალდებული ხართ. სასამართლო პროცესში, თქვენ თამაშის მონაწილე ხართ. და რამდენად მომზადებული იქნებით, დამოკიდებულია, მოიგებთ თუ წააგებთ.

პროგრამა მინიმუმი

გახსოვდეთ, რომ ადმინისტრაციული საქმეების განხილვისას სასამართლოს ოქმი არ დგება  და ყველაფერი, რასაც ზეპირად ამბობთ, შეიძლება იგნორირებული იყოს — ამიტომ მიმართეთ სასამართლოს წერილობით.

აქ ჩვენ შევაგროვეთ დოკუმენტების მინიმალური ნაკრები, რომელიც დაგჭირდებათ სასამართლოში. დააწკაპუნეთ მუხლზე, რომელზეც ბრალი გედებათ, ჩამოტვირთეთ, შეავსეთ და დაბეჭდეთ. არ დაგავიწყდეთ ხელმოწერა. ვუალა! — მზად ხარ სასამართლოსთვის. განმარტეტბები დოკუმენტებზე ქვემოთ.

• მუხლ. 19.3 სამართალდარღვევათა კოდექსი 
• ნაწ. 1 მუხლ. 20.2 სამართალდარღვევათა კოდექსი
• ნაწ. 2 მუხლ. 20.2 სამართალდარღვევათა კოდექსი (რეპოსტზე) — შევსების შემდეგ გირჩევთ კონსულტაციას ფოსტით [email protected].
• ნაწ. 5 მუხლ. 20.2 სამართალდარღვევათა კოდექსი
• ნაწ. 6.1 მუხლ. 20.2 სამართალდარღვევათა კოდექსი
• ნაწ. 8 მუხლ. 20.2 სამართალდარღვევათა კოდექსი
• ნაწ. 1 მუხლ. 20.2.2 სამართალდარღვევათა კოდექსი
• ნაწ. 1 მუხლ. 20.6.1 სამართალდარღვევათა კოდექსი
• ნაწ. 1 მუხლ. 20.3.3 სამართალდარღვევათა კოდექსი (აქციაზე გასვლა)
• ნაწ. 2 მუხლ. 20.3.3 სამართალდარღვევათა კოდექსი

თუ თქვენ გაქვთ სხვა მუხლი ან რამდენინე მუხლი ერთ აქციაზე (და არ გყავთ დამცველი), მოგვწერეთ [email protected]-ზე — დაგეხმარებით სტრატეგიის ჩამოყალიბებაში.

საბუთების წარდგენა შესაძლებელია, როგორც წინასწარ სასამართლო ექსპედიციაში, ისე უშუალოდ სხდომის დღეს. ექსპედიციაში წარდგენის დროს თან იქონიეთ  მეორე ეგზემპლარი, რათა მასზე დაისვას მიღების შტამპი. სხდომაზე უმჯობესია გქონდეთ ასლები თავისთვის, რომ არ შეგეშალოთ.

ყველა დოკუმენტი შეიძლება, როგორც დაბეჭდილი, ისე ხელნაწერი.

რა არის ჩამოტვირთულ ფაილებში:

1. პოზიცია საქმეზე («ახსნა-განმარტებები»)

ამ დოკუმენტში თქვენ ასახავთ საქმის ფაქტებს და თქვენს სამართლებრივ პოზიციას. სასამართლო პროცესის დაწყებამდე წაიკითხეთ ის, რათა იცოდეთ რა უნდა თქვათ და როგორ უპასუხოთ მოსამართლის კითხვებს. უმჯობესია სხდომაზე იქონიოთ მეორე ეგზემპლარი თქვენთვის.

2. შუამდგომლობები

დაიმახსოვრეთ მთავარი: შუამდგომლობები წარედგინება არა მხოლოდ მისაღებად, არამედ უარყოფის მიზნითაც — ეს იქნება სერიოზული არგუმენტი გასაჩივრებისას და აუკ-ში.

შუამდგომლობა საქმის მასალების გაცნობის შესახებ

ცალკე ფაილი საქმის მასალების გაცნობის შესახებ შუამდგომლობის  შაბლონით არის აქ.

წარედგინება იმისთვის, რომ გადახედოთ საქმის მასალებს და იპოვოთ ახალი არგუმენტები თქვენი ინტერესების დასაცავად (მაგალითად, შეუსაბამობები ოქმებში — იხილეთ ქვემოთ პროგრამა მაქსიმუმში). გაცნობა შეგიძლიათ სამი გზით:

• ამ მასალების გასაცნობად სპეციალურად მიხვიდეთ სასამართლოში სხდომის დაწყების დღემდე. ეს საშუალებას მოგცემთ შეიმუშაოთ დაცვის სტრატეგია ყველაზე გააზრებული და მშვიდი გზით. ამისათვის თქვენ წინასწარ უნდა დარეკოთ სასამართლოს კანცელარიაში სასამართლოს ვებგვერდზე მითითებულ ტელეფონის ნომრებზე და შეათანხმოთ თქვენი ვიზიტის დრო. ასეთი შეთანხმების გარეშე შეიძლება არ შეგიშვათ სასამართლოში.
• განხილვის დღეს მიხვედეთ  ადრე და გაეცნოთ საქმეს, სხდომის დაწყებამდე. მიდით მდივანთან ან თანაშემწესთან — ისინი ხშირად სხედან კაბინეტში იმ ოთახის მიმდებარედ, სადაც საქმის განხილვა მოხდება. მოითხოვეთ გაეცნოთ მასალებს მოთხოვნის შემთხვევაში, წარუდგინეთ შუამდგომლობა გაცნობაზე.
• წარუდგინეთ შუამდგომლობა თავად სხდომაზე. მოსამართლე დანიშნავს შესვენებას. საქმეს პირდაპირ ხელში გადმოგცემენ ან გეტყვიან, წადით კანცელარიაში — მიდით იქ და დაელოდეთ, სანამ გამოგიტანენ საქმეს. გაცნობის შემდეგ, დაბრუნდით სხდომათა დარბაზში.

რა უნდა გააკეთოთ გაცნობისას:

• გადაიღეთ საქმის ყველა გვერდი;
• ყურადღება მიაქციეთ ფორმალურ წინააღმდეგობებს (ოქმი არ შეიცავს თქვენს ხელმოწერას ან ხელმოწერა არ არის თქვენი, ოქმის შედგენის თარიღი ან დაკავების თარიღი არასწორია, საქმის მასალების ოქმი გარკვეულწილად განსხვავდება ოქმის ასლისაგან. რომელიც პოლიციაში მიიღეთ), პატაკებში მითითებულია სხვა გვარი (არა თქვენი). უმჯობესია, ასეთი შეცდომები ცალკე ფურცელზე (შპარგალკაზე) ჩაიწეროთ, რათა სასამართლო პროცესის დროს შეგეძლოთ თქვათ, საქმის რომელ გვერდზე დაშვებულია შეცდომა.

შუამდგომლობა დამცველის დაშვების შესახებ

ცალკე ფაილი დამცველის დაშვების შესახებ შუამდგომლობის შაბლონით არის აქ.

თუ გეყოლებათ დამცველი ადვოკატის სტატუსის გარეშე, მოამზადეთ და წარმოადგინეთ ეს შუამდგომლობა სხდომის დასაწყისში. ადვოკატზე ასეთი ასეთი შუამდგომლობა საჭირო არ არის.

თუ არ ხართ დარწმუნებული, გ თუ არა დამცველი, ყოველი შემთხვევისთვის მაინც იქონიეთ თან შუამდგომლობის ბლანკი.

შუამდგომლობა ბრალდების მხარდასაჭერად პროკურორის გამოძახების შესახებ

ცალკე ფაილი პროკურორის გამოძახების შუამდგომლობის შაბლონით არის აქ.

«ჯანსაღი ადამიანის სასამართლოში» უნდა იყოს დაცული შეჯიბრებითობის პრინციპი. ეს ნიშნავს იმას, რომ სასამართლო პროცესზე სამი მოთამაშე უნდა იყოს: ბრალდებული, პროკურორი და მოსამართლე. ბრალმდებელმა უნდა დაამტკიცოს ბრალდებულის დანაშაული, ბრალდებულმა უნდა დაიცვას თავი, მოსამართლე უნდა იყოს ნეიტრალური ზედამხედველი. თუ ბრალმდებელი ბრალს ვერ დაამტკიცებს, მოსამართლე პირს უდანაშაულოდ ცნობს.

რუსეთში ადმინისტრაციული სამართალდარღვევების პროცესში ყველაფერი სხვაგვარადაა. არ არსებობს ბრალმდებელი — ამ როლს არსებითად მოსამართლე ასრულებს და საბოლოო გადაწყვეტილებასაც მოსამართლე იღებს. ადამიანი უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ ეს არაერთხელ აღიარა, როგორც კონვენციით გათვალისწინებული სამართლიანი სასამართლოს უფლების დარღვევა და მოითხოვა კომპენსაცია რუსეთისგან ბრალდებულის სასარგებლოდ. თუმცა, სისტემა არ შეცვლილა.

ამიტომ, თამამად წარადგინეთ ეს შუამდგომლობა — თქვენ უდავოდ უარს გეტყვიან, მაგრამ თქვენ უკვე გაიკვალეთ გზა აუკ-ში (ამის შესახებ ქვემოთ).

შუამდგომლობა პოლიციის თანამშრომლების გამოძახების შესახებ

ცალკე ფაილი დაკითხვაზე პოლიციის თანამშრომლების გამოძახების შესახებ შუამდგომლობის შაბლობით არის აქ.

ამ შუამდგომლობით თქვენ სთხოვთ სასამართლოს ჩვენების მისაცემად გამოიძახოს ის პოლიციელები, რომლებმაც თქვენი დაკავება განახორციელეს. პოლიციელების ჩვენება, რომელიც გაჟღერებული იქნება სხდომაზე გამოკითხვის დროს, შეიძლება მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდეს დაკავების პატაკებში და სამართალდარღვევის ოქმში მოცემული ფაქტებისგან.

ასეთი შუამდგომლობა იშვიათად არის დაკმაყოფილებული. დაკმაყოფილების შემთხვევაში, სხდომა გადაიდება გამოძახებისთვის. მაშინ გექნებათ დრო პოლიციისთვის კითხვების მოსამზადებლად.

პროგრამა მაქსიმუმი

აი, კიდევ რისი გაკეთება შეგიძლიათ.

 

1. შეამოწმეთ ხანდაზმულობის ვადა

მიტინგების მონაწილეებს ყველაზე ხშირად ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის ორი მუხლით ედავებიან: 19.3 და 20.2. საქმის მასალები ორივეზე ძალიან ჰგავს ერთმანეთს და ზოგიერთ მოსამართლეს შეიძლება შეეშალოს თითოეული მუხლის სამართლებრივი შედეგები. მაგრამ ისინი განსხვავებულები არიან. ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 20.2-ე მუხლით პასუხისგებაში მიცემის ვადა არის ოქმის შედგენიდან ერთი წელი, ხოლო 19.3-ე მუხლით — მხოლოდ სამი თვე. ეს ნიშნავს, რომ თუ შესაბამის ვადაში პირველი ინსტანციის სასამართლო ვერ შეძლებს გადაწყვეტილების მიღებას, მაშინ თქვენ წინააღმდეგ ადმინისტრაციული წარმოება უნდა შეწყდეს. ერთი წლის განმავლობაში, როგორც წესი, სასამართლოები ასწრებენ, განიხილონ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 20.2 მუხლით გათვალისწინებული საქმე.

შუამდგომლობა საქმის შეწყვეტის შესახებ ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობისათვის ხანდაზმულობის ვადის გასვლის გამო.

 

2. «განმარტებებში» აღნიშნეთ ოქმებში არსებულ შეცდომებზე და პროცედურულ დარღვევებზე

ყურადღებით შეისწავლეთ ყველა ის დოკუმენტი, რომელიც გადმოგცეთ პოლიციის განყოფილებაში და აღნიშნეთ ყველა შეცდომა და რეალობის დამახინჯება. მიუთითეთ ეს «განმარტებებში» და მიუთითეთ ასეთი ოქმების ან პატაკების დაუშვებლობა, როგორც მტკიცებულება.

ოქმის მნიშვნელოვანი ნაკლი არის ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 28.2 მუხლის მე-2 ნაწილში პირდაპირ ჩამოთვლილი მონაცემების არარსებობა. გარდა ამისა, დაუშვებელია კანონის დარღვევით მოპოვებული მტკიცებულებების გამოიყენება.

ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 28.2 მუხლი. ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი

 

2. ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმში მიეთითება მისი შედგენის თარიღი და ადგილი, ოქმის შემდგენი პირის თანამდებობა, გვარი და ინიციალები, მონაცემები იმ პირის შესახებ, ვის მიმართაც აღიძრა ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის საქმე, მოწმეთა და დაზარალებულთა გვარები, სახელები, მამის სახელები,  საცხოვრებელი ადგილის მისამართები, თუ არიან მოწმეები და დაზარალებულები, ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ადგილი, ჩადენის დრო და მოვლენა, წინამდებარე კოდექსის მუხლი ან რუსეთის ფედერაციის სუბიექტის კანონი, რომელიც ითვალისწინებს ადმინისტრაციულ პასუხისმგებლობას ამ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევაზე, იმ ფიზიკური პირის ან იურიდიული პირის  კანონიერი წარმომადგენლის ახსნა-განმარტება, რომლის მიმართაც აღიძრა საქმე, სხვა მონაცემები, რომლებიც აუცილებელია საქმის გადაწყვეტისთვის. 

რუსეთის ფედერაციის ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსი მუხლი 26.2. მტკიცებულება

 

3. დაუშვებელია ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ფაქტზე მტკიცებულებების გამოყენება, მათ შორის, სახელმწიფო კონტროლის (ზედამხედველობის) და მუნიციპალური კონტროლის განხორციელებისას ჩატარებული შემოწმების შედეგების, თუ აღნიშნული მტკიცებულება მოპოვებულია კანონის დარღვევით.

დარღვევების მაგალითები, რის გამოც სასამართლომ შეიძლება დააბრუნოს საქმე პოლიციაში ან საერთოდ შეწყვიტოს საქმე:

• ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმზე არ არის თქვენი ხელმოწერა  — ბოლოს ან მხოლოდ სვეტში «უფლებათა განმარტება» (სანქტ-პეტერბურგის კიროვის რაიონული სასამართლოს 2020 წლის 26 ნოემბრის დადგენილება საქმეზე No5-1845/2020);
• არ არის თქვენი ხელმოწერა ოქმში შესწორებების შესახებ  (რუსეთის ფედერაციის უზენაესი სასამართლოს 2018 წლის 10 დეკემბრის დადგენილება No58-AD18-7).
• ოქმი შედგენილია თქვენს არყოფნაში, ამის შესახებ ჩანაწერი არ არის («შედგენილია პასუხისგებაში მისაცემი პირის არყოფნისას») (მოსკოვის კალინინგრადის რაიონული სასამართლოს დადგენილება 2020 წლის 24 დეკემბერს საქმეზე No5- 642/2020).
• საქმის მასალებში არსებული ოქმი გარკვეულწილად არ ემთხვევა იმ ოქმის ასლს, რომელიც გადმოგეცათ პოლიციის განყოფილებაში — მაგალითად, მითითებულია სტატიის სხვა ნაწილი (იაროსლავის ოლქის უგლიჩის რაიონული სასამართლოს დადგენილება 2021 წლის 18 იანვარს N 5-1/2021).
• სხვა შეცდომები — მაგალითად, ოქმში სხვა პირია მითითებული, ოქმის შედგენა ერთმა პოლიციელმა დაიწყო  და «თავში“თავისი სახელი  მიუთითა, ხელი კი მეორე თანამშრომელმა მოაწერა.

ასეთ შეცდომებთან დაკავშირებით თქვენ შეგიძლიათ გამოიყენოთ ჩვენი ახსნა-განმარტებებისა და საჩივრებისთვის დამატებების შაბლონებით.

ყველა შეცდომამ არ შეიძლება გამოიწვიოს საქმის შეწყვეტა. უმნიშვნელოა ოქმის ისეთი ხარვეზები, რომლებიც შეიძლება გამოსწორდეს საქმის არსებითად განხილვისას, ასევე ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 28.5 და 28.8 მუხლებით დადგენილი ვადების დარღვევა ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა ოქმის შედგენისა და მოსამართლისთვის გაგზავნისთვის.

 

3. დაცვის მოწმეების ჩართვა

შეეცადეთ იპოვოთ თქვენი დაკავების მოწმეები — ისინი, ვინც აჩვენებს, რომ თქვენ მშვიდობიანად იქცეოდით, ცდილობდით სოციალური დისტანციის დაცვას, არ გამოსულხართ სავალ ნაწილზე და არანაირად არ დაარღვიეთ საზოგადოებრივი წესრიგი. წინასწარ მოამზადეთ კითხვები მოწმეებისთვის. მოიწვიეთ ისინი სასამართლოში. შეხვედრის დროს წარადგინეთ შუამდგომლობა მათი დაკითხვაზე დაბარების შესახებ.

გთხოვთ გაითვალისწინოთ: შუამდგომლობაში აუცილებელია მოწმის გვარი, სახელი, მამის სახელი და რეგისტრაციის მისამართი იქნეს მითითებული, წინააღმდეგ შემთხვევაში სასამართლოს უფლება ექნება უარი თქვას მათ გამოძახებაზე. ასევე უნდა მიუთითოთ ინფორმაცია, რომელიც მოწმეს შეუძლია აუხსნას სასამართლოს.

თუ მოწმე უკვე იმყოფება სასამართლო დარბაზში, მოსამართლეს არ აქვს უფლება უარი თქვას მის მოწვევაზე. გახსოვდეთ, რომ მოწმე არ აქვს უფლება იმყოფებოდეს დარბაზში, სანამ არ გამოიძახებენ. თუ შუამდგომლობაზე უარი ეთქვა, მშვენიერია, გაჩნდება კიდევ ერთი დარღვევა აუკ-ში საჩივრისთვის.

 

4. ფოტო და ვიდეომტკიცებულებების დართვა

შეეცადეთ იპოვოთ თქვენი დაკავების ფოტო ან ვიდეოგადაღება. ნაპოვნი ფოტო ან ვიდეომასალა უნდა იყოს ჩაწერილი სპეციალურ მატარებელზე (დისკზე ან ფლეშ- დრაივზე). განაცხადეთ შუამდგომლობა ფოტო/ვიდეომასალების დართვის თაობაზე მასზე მატარებლით დართვით. შუამდგომლობაში მიუთითეთ, კერძოდ რას ადასტურებს ეს მასალები (რომ თქვენ არ მიგიღიათ მონაწილეობა აქციაში ან რომ მონაწილეობდით და მოიქეცით მშვიდობიანად, ცდილობდით კანონის დაცვას, არ გამოსულხართ სავალ ნაწილზე და არანაირად არ დაარღვიეთ საზოგადოებრივი წესრიგი).

ეს შუამდგომლობა შეიძლება შეიტანოს იმ შემთხვევაშიც, თუ მასალების ავტორი სასამართლო დარბაზში არ იმყოფება. თუმცა, უმჯობესია, რომ ფოტოების ან ვიდეოს ავტორი იყოს მოწვეული მოწმის სახით. ამ შუამდგომლობის შეტანისას თქვენ, თქვენმა დამცველმა ან თავად მოწმემ უნდა უთხრათ მოსამართლეს, რომ ის იმყოფებოდა დაკავების დროს, აწარმოებდა გადაიღებას (მითითებული უნდა იქნეს, რა ტექნიკური საშუალება გამოიყენა) და გადაიტანა ფოტო ან ვიდეომასალა შესაბამის მატარებელზე. მითითებული უნდა იქნეს გადაღების დრო და ადგილი და უნდა ითქვას, რომ გადაღებაზე სწორედ თქვენ ხართ დაფიქსირებული. ამის შემდეგ თქვენ ან თქვენი დამცველი შეიტანთ შუამდგომლობას. თუ ეს უარყოფილია, მშვენიერია, კიდევ ერთი დარღვევა აუკ-ში საჩივრისთვის.

 

5. პასუხისმგებლობის შემამსუბუქებელი მტკიცებულებების შეგროვება

მიტინგების საქმეებზე სასჯელის თავიდან აცილება სულ — იშვიათი წარმატებაა. თუმცა, არსებობს გარემოებები, რომლებიც შეამსუბუქებს სასჯელის ზომას, მაგალითად:

• მარტოხელა მშობელი ხართ;
• გაქვთ ინვალიდობა;
• გაქვთ სერიოზული დაავადებები;
• თქვენს კმაყოფაზე არიან შვილები/ხანდაზმული მშობლები/ინვალიდები;
• თქვენი ხელფასი საარსებო მინიმუმზე დაბალია, გაქვთ მძიმე ფინანსური მდგომარეობა;
• უმუშევარი სტუდენტი ხართ.

სასამართლოში მისვლამდე მოამზადეთ მტკიცებულებები ამ გარემოებების შესახებ: ცნობები ხელფასის შესახებ (თუ დაბალია), მრავალშვილიანობის ცნობები, ავადმყოფობის ცნობები და ა.შ.

რთული ფინანსური მდგომარეობა შეიძლება დადასტურდეს შემდეგი დანართით:

• ამონაწერი გადასახადის გადამხდელთა ერთიანი რეესტრიდან, რომელიც შეიცავს ინფორმაციას ქონების არსებობა/არარსებობის შესახებ
• ცნობა გახსნილი საბანკო ანგარიშების შესახებ;
• ამონაწერები ბანკებიდან, რომლებშიც გახსნილია ანგარიშები ბოლო რამდენიმე თვის — ნახევარი წლის განმავლობაში;
• მოსახლეობის დასაქმების ცენტრში აღრიცხვაზე აყვანის დამადასტურებელი დოკუმენტი.

მძიმე ფინანსური მდგომარეობის მტკიცებულების არსებობის შემთხვევაში, შეგიძლიათ მოითხოვოთ ჯარიმის შემცირება კანონით გათვალისწინებულ ქვედა ზღვარზე ქვემოთ. თქვენ ასევე შეგიძლიათ მოითხოვოთ ჯარიმის ნაცვლად სავალდებულო სამუშაოს დანიშვნა. ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, თუ ბრალი გედებათ ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის 20.2 მუხლის მე-8 ნაწილით, რადგან ამ შემთხვევაში მინიმალური ჯარიმა 150 ათასი რუბლს შეადგენს.

გახსოვდეთ, რომ ადმინისტრაციული პატიმრობა (მაგალითად, ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის 19.3 მუხლის მიხედვით) არავითარ შემთხვევაში არ შეიძლება გამოყენებულ იქნას ორსულ ქალებზე და თოთხმეტ წლამდე ასაკის ბავშვების მქონე ქალებზე, ასევე ამ ასაკის შვილებთან მარტოხელა მამებზე, არასრულწლოვანებზე, I და II ჯგუფის ინვალიდობის მქონე პირებზე, სამხედრო მოსამსახურეებზე და სამხედრო შკრებაზე გაწვეულ მოქალაქეებზე. შეზღუდვების სრული სია არის აქ. თუ თქვენ განეკუთვნებით სიაში მოცემულ ერთ-ერთ კატეგორიას, თქვენ თან უნდა იქონიოთ ამის დამადასტურებელი საბუთი (მაგალითად, თქვენი ინვალიდობის მოწმობის ან სამხედრო ბილეთის ასლი).

სასამართლო სხდომის ზოგადი მსვლელობა და თქვენი უფლებები

გილოცავთ — თქვენ გადალახეთ ყველა დაბრკოლება და აღმოჩნდით სასამართლოში საკუთარი საქმის განხილვისას! დღევანდელი სტანდარტებით უკვე გმირი ხარ. ახლა თქვენ უნდა გესმოდეთ, საკუთრივ რა მოხდება სასამართლოში.

სხდომის წინ

უმჯობესია სასამართლოში სხდომამდე 30 წუთით ადრე მიხვიდეთ. თან იქონიეთ:

• ყველა მომზადებული და ხელმოწერილი დოკუმენტი,
• პასპორტი,
• შეტყონინება (უწყება), რათა აჩვენოთ შესვლის დროს,
• ქაღალდი და კალამი (თუ საჭიროა დამატებითი შუამდგომლობის/საჩივრის წარდგენა),
• ტელეფონი ბატარეის მაღალი დატენვით (მათ შორის აუდიოჩაწერის წარმოებისთვის).

არ გქონდეთ რაიმე საჩხვლეტი ან საჭრელი, ბალონები ან, მაგალითად, კორპსაძრობს დაგატოვებინებენ შესასვლელთან.

მიდით მოსამართლის კაბინეტთან, დაელოდეთ გამოძახებას დერეფანში. ჩვენ გირჩევთ, რომ სცადოთ საქმის გაცნობა სხდომამდე, რათა თვით განხილვა არ გაჭიანურდეს  (იხ. ზემოთ).

მნიშვნელოვანია: თუ გყავთ მოწმეები, ისინი თქვენთან ერთად უნდა მოვიდნენ სასამართლოში სხდომის დღეს და სხდომის დაწყების დროს იყონ სასამართლო დარბაზის გარეთ,.ნაკლებად სავარაუდოა,  სასამართლომ უარი თქვას უკვე შენობაში მყოფი მოწმის გამოძახებაზე, მაგრამ აუცილებლად უარს იტყვის, თუ ის სასამართლო დარბაზში იქნება შუამდგომლობის დაკმაყოფილებამდე. თქვენ ან თქვენმა დამცველმა ზუსტად უნდა იცოდეთ მოწმედ გამოძახებული პირის გვარი, სახელი და მამის სახელი და თავად მოწმეს თან უნდა ჰქონდეს პასპორტი.

სხდომის დროს

როცა გამოგიძახებენ, ჩართეთ დიქტოფონი. თქვენ გაქვთ უფლება გააკეთოთ აუდიოჩანაწერი სასამართლოს თანხმობის გარეშეც (ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის 24.3 მუხლის მე-3 ნაწილი). ნებართვა უნდა მოითხოვოთ მხოლოდ სასამართლო დარბაზში ფოტო და ვიდეო გადაღებისთვის (ამისთვის უნდა წარადგინოთ წერილობითი შუამდგომლობა).

სასამართლოს უნდა მიმართოთ «პატივცემულო სასამართლოვ» ან «თქვენო ღირსებავ». თქვენ უნდა უპასუხოთ კითხვებს და მისცეთ ახსნა-განმარტებები ფეხზე დგომით. შეინარჩუნეთ სიმშვიდე, მიმართეთ სასამართლოს პატივისცემით, მაგრამ პირფერობის გარეშე — თქვენ არაფერში ხართ დამნაშავე.

სხდომა იწყება მოსამართლის გამოცხადებით, თუ რა საქმის განხილვა მიმდინარეობს. ამის შემდეგ მოსამართლე დაადგენს თქვენს ვინაობას და მოგთხოვთ პასპორტის წარდგენას, რის შემდეგაც ის განგიმართავთ თქვენს უფლებებსა და მოვალეობებს და შემოგთავაზებთ შესაბამისი დოკუმენტის ხელმოწერას.

სანამ საქმის მასალების განხილვას დაიწყებს, მოსამართლე გკითხავთ, გსურთ თუ არა აცილების წარდგენა (არ გსურთ) და შუამდგომლობები (გსურთ). თუ არ გკითხათ, აიღეთ ინიციატივა და განაცხადეთ ამის შესახებ თვითონ, სასამართლოში ქაღალდის ასლის წარდგენით. დაკმაყოფილების უარყოფის შემთხვევაშიც კი, ისინი უნდა იყოს შეტანილი საქმის მასალებში — ეს მნიშვნელოვანია შემდგომი გასაჩივრებისთვის. თუ მოულოდნელად მოსამართლე ამას არ გააკეთებს (რაც, საბედნიეროდ, იშვიათად ხდება), აუცილებლად მიუთითეთ ამის შესახებ სააპელაციო საჩივარში. თუ ასეთი ვითარება მოხდა სააპელაციო სასამართლოში, სხდომის შემდეგ «მიუღებელი» შუამდგომლობები უნდა წარადგინოთ კანცელარიაში, ასევე თავისუფალი ფორმით დაწეროთ საჩივარი  სასამართლოს თავმჯდომარის სახელზე.

უპირველეს ყოვლისა, თქვენ უნდა წარადგინოთ შუამდგომლობა დამცველის დაშვების შესახებ (თუ გყავთ) და შუამდგომლობა საქმის მასალების გაცნობის შესახებ (თუ აქამდე არ იცნობდით მათ). შემდეგ წარადგინეთ დადანარჩენი შუამდგომლობები (პროკურორის, დაკითხვაზე პოლიციის თანამშრომლების, დაცვის მხარის მოწმეების გამოძახებაზე, ფოტოების/ვიდეოების დართვაზე). თუ მოსამართლეს ადრე არ დაუსვამს შეკითხვა შემამსუბუქებელ გარემოებებზე, მიუთითეთ ისინი და წარადგინეთ შუამდგომლობა მტკიცებულებების დართვაზე.

საბოლოოდ, სასამართლო დაიწყებს საქმის მასალების გაცნობას. მოსამართლე, როგორც წესი, სხაპასხუპით წაიკითხავს მის ხელთ არსებული დოკუმენტების ყველაზე მნიშვნელოვან ფრაგმენტებს. ამის შემდეგ მოსამართლე გკითხავთ, აღიარებთ თუ არა თქვენს დანაშაულს. მტკიცედ თქვით: «არა, არ ვაღიარებ». გახსოვდეთ, რომ ნებისმიერ დროს შეგიძლიათ სთხოვოთ მოსამართლეს საქმეში არსებული ზოგიერთი მასალის ხელახლა გაცნობა.

ამის შემდეგ მოსამართლე მოგცემთ შესაძლებლობას განმარტოთ მომხდარის გარემოებები. მოუყევით მოვლენების თქვენი ვერსია მომზადებული წერილობითი განმარტებების მიხედვით — ხმამაღლა და გარკვევით. თუ თქვენს საქმეში არის შემამსუბუქებელი გარემოებები, დაუყოვნებლივ შეატყობინეთ ამის შესახებ და მიაწოდეთ მტკიცებულებები.

შემდეგ მოდის მოწმეების გამოკითხვის სტადია. თქვენ და თქვენს დამცველებს უფლება გაქვთ დასვათ საქმესთან დაკავშირებული კითხვები.

თუ დაკმაყოფილდება შუამდგომლობა ფოტო ან ვიდეომასალის დართვის შესახებ, მოსამართლე ნახავს მათ და მოგცემთ კომენტარის გაკეთების შესაძლებლობას. ვიდეომასალის ნახვა მოხდება სასამართლო დარბაზში დამონტაჟებულ ეკრანზე. საკმაოდ ხშირად სასამართლოები უარს ამბობენ ვიდეომასალების ნახვაზე «ტექნიკური შესაძლებლობების» არქონის საბაბით. თუ თქვენთვის კრიტიკულად მნიშვნელოვანია, , რომ სასამართლომ ნახოს ვიდეომტკიცებულება, თქვენ ან თქვენს დამცველს შეუძლია მოიტანოს ნოუთბუკი.

შემდეგ ეტაპზე თქვენ და თქვენს დამცველს უფლება გაქვთ  გამოთქვათ თქვენი მოსაზრება მოსმენილის შესახებ, ყურადღება გაამახვილოთ წინააღმდეგობებზე, მოწმეთა მონაყოლის ზოგიერთ დეტალზე, რომელიც არ შეესაბამება სინამდვილეს, ან ფაქტებზე, რომლებიც მოწმობს თქვენს უდანაშაულობაზე. თქვენ შეგიძლიათ სპეციალურად მიიპყროთ სასამართლოს ყურადღება დართულ მასალებზე. თქვენ შეგიძლიათ დააფიქსიროთ თქვენი მოსაზრება წარდგენილ ბრალდებასთან დაკავშირებით და დაასაბუთოთ მისი შეუსაბამობა საქმის მასალების, მოწმეების ჩვენებებისა და თანდართული დოკუმენტების მითითებით. გამოსვლის დასასრულს თქვენ უნდა მოითხოვოთ საქმის შეწყვეტა სამართალდარღვევის შემთხვევის არარსებობის გამო. 

ამის შემდეგ საქმის განხილვა დასრულდება და მოსამართლე გამოაცხადებს შესვენებას გადაწყვეტილების მისაღებად. შესვენება შეიძლება ძალზედ ხანგრძლივი იყოს. შესვენების შემდეგ მოსამართლე გამოაცხადებს გადაწყვეტილებას.

გთხოვთ გაითვალისწინოთ: მოსამართლემ შეიძლება არ მოგცეთ სიტყვა მთელი სასამართლო პროცესის განმავლობაში. საერთოდ. ანუ მოსამართლე გამოაცხადებს, რა საქმეს განიხილავს და მაშინვე გადავა სათათბირო ოთახში. დიახ, ეს არის უხეში პროცედურული დარღვევა და გასაჩივრების ცალკე საფუძველი. თუმცა, იმისთვის, რომ მოგვიანებით დაამტკიცოთ, რომ რაიმეს შუამდგომლობას აპირებდით, გირჩევთ, ამ შემთხვევაში, სხდომის დასრულებისთანავე, შეიტანოთ კანცელარიაში საჩივარი  მოსამართლის წინააღმდეგ თავმჯდომარის სახელზე. აი, მიახლოებითი ტექსტი (შეგიძლიათ ხელით დაწეროთ):

ამა და ამ სასამართლოში

— სგან (გსმ)

თარიღი, დრო შედგა სხდომა ადმინისტრაციულ პასუხისგებაში ჩემი მიცემის შესახებ საქმეზე რფ სამართალდარღვევათა კოდექსის _____ მუხლ. სხდომის განმავლობაში მოსამართლემ _________ (გსმ) არ მომცა სიტყვა, არ მიიღო ჩემი წერილობითი ახსნა-განმარტება, შუამდგომლობები დაკითხვაზე პოლიციის თანამშრომლების გამოძახების შესახებ. პროკურორის გამოძახების შესახებ. მოსამართლე პრაქტიკულად მაშინვე გადავიდა სათათბირო ოთახში. გთხოვთ, მიიღოთ ზომები.

თარიღი, ხელმოწერა

 

NB: საჩივრები მოსამართლის წინააღმდეგ

სამწუხაროდ, არის შემთხვევები, როცა მოსამართლეები ყვირიან და არაადეკვატურად იქცევიან. ამაში საშიში არაფერია: ნუ რეაგირებთ, ნუ აუწევთ ხმას საპასუხოდ, ნუ აყვებით ემოციებს. ყველაფერი, რაც თქვენ გჭირდებათ, არის სხდომის მონაწილეების მშვიდად მოსმენა და უპასუხოთ კითხვებს. გახსოვდეთ, თქვენ აწარმეობთ პროცესის აუდიოჩაწერას  — და ნებისმიერი ნათქვამი, რომელიც არღვევს ეთიკურ სტანდარტებს, შეიძლება გამოყენებულ იქნას აგრესორის წინააღმდეგ. სხდომის შემდეგ შეგიძლიათ მოსამართლის წინააღმდეგ საჩივარი დაწეროთ რეგიონულ საკვალიფიკაციო კოლეგიაში. თუ პროცესის დროს სიტყვა არ მოგცეს, ამაზეც უნდა იჩივლოთ. საჩივარს დაურთეთ პროცესის აუდიოჩანაწერი ფლეშ-დრაივზე ან დისკზე. საჩივრის შაბლონი არის აქ, შეგიძლიათ  მოახდინოთ მისი დუბლირება მოსამართლეთა საბჭოს, სასამართლოს თავმჯდომარესა და ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა საქმეებზე მოსამართლეთა კოლეგიაში. თუ გაქვთ რაიმე შეკითხვები, მოგვწერეთ [email protected]. მხოლოდ ამ გზით შეგვიძლია გავლენა მოვახდინოთ სასამართლოში კულტურისა და ურთიერთპატივისცემის დონეზე.

როგორ მივიღოთ დადგენილება

დადგენილების გამოცხადების შემდეგ სასამართლო ვალდებულია მოამზადოს ასლები, რომლებიც გადაეცემა დამცველს და პასუხისგებაში მისაცემ პირს — უნდა დაელოდოთ ასლების მომზადება და ხელი მოაწეროთ მიღებას. თუ სასამართლოს არ აქვს დრო ასლის დაუყოვნებლივ გადასაღებად, ის გამოგეგზავნებათ ფოსტით. ამ შემთხვევაში გასაჩივრების ვადა (10 დღე) გამოითვლება დოკუმენტის ფოსტით მიღების მომენტიდან. შეგიძლიათ წერილობით მოითხოვოთ დადგენილების გაგზავნა გარკვეულ მისამართზე, რომელიც განსხვავდება რეგისტრაციის მისამართისგან.

თუ ორ კვირაზე მეტი გავიდა და დადგენილება არ გამოგეგზავნათ, დარეკეთ სასამართლოს კანცელარიაში და შეახსენეთ.

სასჯელი

თუ ჯარიმის გადახდა დაგეკისრათ, მისი გადახდა დადგენილების ძალაში შესვლიდან 60 დღის ვადაში უნდა მოხდეს — ანუ გასაჩივრების დღიდან. დაწვრილებით აქ.

თუ პატიმრობა შეგეფარდათ, მაშინვე დაგაპატიმრებენ სასამართლო დარბაზში. დაკავების შემთხვევაში მოქმედებებზე დაწვრილებით იხილეთ აქ.

თუ დაგინიშნეს სავალდებულო სამუშაო, მაშინ ეს შეცდომაა — არსებობს საკონსტიტუციო სასამართლოს პირდაპირი განმარტებები. ეს აუცილებლად უნდა გაასაჩივროთ, რადგან სააპელაციოში გამარჯვების შანსი დიდია. ამ შემთხვევისთვის ჩვენი სააპელაციო საჩივრის შაბლონში (ქვემოთ)გვაქვს შესაბამისი ტექსტი.

აპელაცია

თუ დაპატიმრებული ხართ, გთხოვთ, წაიკითხეთ ცალკე ინსტრუქცია გასაჩივრების შესახებ.

აპელაცია არის ეტაპი, როდესაც წააგეთ, ხოლო სისტემა გაძლევს მეორე შანსს. მაგრამ სინამდვილეში გასაჩივრების ეტაპზე თამაში მხოლოდ იწყება. თქვენი გამარჯვების შანსები მნიშვნელოვნად იზრდება, ხოლო წაგება (ანუ, უფრო დიდი სასჯელის მიღება, ვიდრე პირველ ინსტანციაში) შეუძლებელია. გთხოვთ გაითვალისწინოთ, რომ საჩივრის შედგენა ყველაზე მნიშვნელოვანი მომენტია აუკ-ის თვალსაზრისით.

საჩივარი შეტანილი უნდა იქნეს რაიონული სასამართლოს დადგენილების თქვენთვის ჩაბარების ან ფოსტით მიღებიდან 10 დღის ვადაში. თუ დადგენილება გაიგზავნა ფოსტით და თქვენ არ აიღეთ იგი 7 დღის განმავლობაში, მაშინ პერიოდი იწყება ამ 7 დღის გასვლის შემდეგ.

ჩვენ მზად ვართ დაგეხმაროთ საჩივრის მომზადებაში. ამისათვის გთხოვთ შეავსოთ ეს ანკეტა. შევსების შემდეგ,  დაგიკავშირდებით ელექტრონული ფოსტით და გამოგიგზავნით მომზადებულ საჩივარს. უმჯობესია, ანკეტა 10 დღით ადრე შეავსოთ — რაც უფრო ადრე, მით უკეთესი.

თუ გსურთ თავად შეადგინოთ საჩივარი, შაბლონი არის აქ. ადგილები, რომლებიც თქვენ დამოუკიდებლად უნდა შეავსოთ, მონიშნულია ყვითლად.

საჩივრის ჩვენი ვერსია მომზადდა ადამიანის უფლებათა ცენტრის «მემორიალის» იურისტთა დახმარებით, საგანგებოდ ადამიანის უფლებათა კომისიაში საჩივრის პერსპექტივის გათვალისწინებით. მასში უკვე შეტანილია შუამდგომლობა პოლიციის თანამშრომლების დაკითხვაზე გამოძახების შესახებ და შუამდგომლობა პროკურორის გამოძახების შესახებ.

გარდა ამისა, შეგიძლიათ მოამზადოთ და წარადგინოთ:

• სხვა შუამდგომლობები პროგრამა მაქსიმუმის მიხედვით — ისევ იგივე ნაკრები, რაც პირველ ინსტანციაში, ოღონდ სააპელაციო სასამართლოს მისამართით.
• ნებისმიერი დამატებითი მტკიცებულება. დადგენილების ასლის დართვა საჭირო არ არის.

ბაჟის გადახდა საჭირო არ არის.

თუ არ გაქვთ დრო, რომ მოამზადოთ სრული საჩივარი 10 დღის ვადაში, გაგზავნეთ მოკლე საჩივარი მაინც (შაბლონი), ხოლო შემდეგ დამატებები გაგზავნეთ მოგვიანებით  ან მიიტანეთ სხდომაზე.

როგორ შეიტანოთ

ფიზიკურად საჩივარი  პირველი ინსტანციის სასამართლოში უნდა იქნას შეტანილი — იმ სასამარლოში, რომლემაც გამოიტანა დადგენილების. საჩივრის თავში მარცხნივ წერთ პირველი ინსტანციის სასამართლოს დასახელებას, ხოლო მარჯვნივ — სააპელაციო სასამართლოს დასახელებას. მოსკოვში ეს არის მოსკოვის საქალაქო სასამართლო, ხოლო ჩელიაბინსკში — ჩელიაბინსკის საოლქო სასამართლო და ა.შ. შემდეგ, თავში მიუთითეთ განმცხადებლის გვარი, სახელი, მამის სახელი სრულად და მისი საცხოვრებელი ადგილი — სადაც რეალურად შეგიძლიათ კორესპონდენციის მიღება. საჩივრის იქ გაიგზავნება უწყება აპელაციის განხილვაზე გამოძახების შესახებ.

საჩივრის წარდგენა შეგიძლიათ შემდეგნაირად:

• გაგზავნეთ დაზღვეული წერილით რუსეთის ფოსტით, დანართის აღწერით. აღწერაში მიუთითეთ «სააპელაციო საჩივარი გვარი, სახელი, მამის სახელი ამა თუ იმ სასამართლოს ამა თუ იმ თარიღით დათარიღებული გადაწყვეტილებაზე No__ საქმეზე»;
• მიიტანეთ გადაწყვეტილების გამცემი რაიონული სასამართლოს ექსპედიციაში. მოიტანეთ ორი ეგზემპლარად — ერთი უნდა იქნეს წარდგენილი, მეორეზე გაკეთდება აღინიშვნა მიღების შესახებ (ეს არის სასამართლო კანცელარიის შტამპი, რომელშიც მითითებულია საჩივრის მიმღების თანამდებობა და გვარი, სახელი, მამის სახელი, საჩივრის მიღების დრო და თარიღი). შტამპდასმული ასლი საჭიროა იმის დასადასტურებლად, რომ თქვენ შეიტანეთ საჩივარი და არ გამოტოვეთ ვადა. სასამართლოში მისვლამდე ღირს დარეკვა და იმის შემოწმება, მუშაობს თუ არა ექსპედიცია. თუ არა, შეგიძლიათ შეიტანოთ საჩივარი იმ ზემდგომი სასამართლოს ექსპედიციაში.

როდის დაინიშნება სხდომა?

გაგზავნიდან რამდენიმე კვირაში (ან თუნდაც თვეში) თქვენ უნდა მიიღოთ უწყება რეგისტრაციის მისამართზე ან კორესპონდენციის მისამართზე, რომელიც მიუთითეთ საჩივარში. თუ თქვენ მიუთითეთ ტელეფონის ნომერი, შეიძლება დაგირეკონ სასამართლოდან  და შეგატყობინონ სხდომის თარიღი და დრო ზეპირად.

თუმცა, აქაც არ არის გამორიცხული «დივერსიები» — შეტყობინება შეიძლება მოვიდეს სხდომის შემდეგ  ან საერთოდ არ მოვიდეს.

დაჟინებით გირჩევთ დაესწროთ სხდომას. უარესი აღარაფერია მოსალოდნელი — სააპელაციო სასამართლოს არ აქვს უფლება, დააწესოს იმაზე უფრო დიდი სასჯელი, ვიდრე პირველ ინსტანციაში იყო — უკეთესი კი შეიძლება მოხდეს. ამიტომ, არასათანადო შეტყობინების შემთხვევაშიც კი, გირჩევთ, იმოქმედოთ პროაქტიურად და თავად გაარკვიოთ სასამართლოს თარიღი და დრო, ზემოთ აღწერილი მეთოდების გამოყენებით.

საჩივრის განხილვა

სააპელაციო ინსტანცია საქმეს ნულიდან განიხილავს, თითქოს პირველი განხილვა არასოდეს მომხდარა. სასამართლო არა მხოლოდ ახლიდან განიხილავს საქმის ყველა მასალას, არამედ სასამარლოსთვის შესაძლებელია დამატებითი მტკიცებულებებისა და ახსნა-განმარტებების მიწოდებაც კი, ხოლო მოწმეებს შეუძლიათ დააზუსტონ თავიანთი ჩვენება. დამატებითი ახსნა-განმარტებისა და მტკიცებულებების დახმარებით თქვენ შეძლებთ უარყოთ პირველი ინსტანციის სასამართლოს დასკვნები თქვენი ბრალეულობის შესახებ ან მიუთითოთ იმაზე, რომ წინააღმდეგობები მტკიცებულებებს შორის არ არის აღმოფხვრილი.

მეორე ინსტანციის სასამართლოს შეუძლია მიიღოს გადაწყვეტილება რაიონული სასამართლოს დადგენილების შეუცვლელად ძალაში დატოვების ან მისი გაუქმების შესახებ საქმეზე წარმოების შეწყვეტით ან გაგზავნოს საქმე ხელახალი განხილვისთვის.

აპელაციის ვადა გამოვტოვე

შეგიძლიათ სცადოთ სააპელაციო საჩივრის შეტანის ვადის აღდგენა. ამას საპატიო მიზეზი უნდა ჰქონდეს, მაგრამ კანონებში ასეთი მიზეზების ზუსტი ჩამონათვალი არ არის. ხშირად სასამართლოები აღადგენენ ვადას რაიმე განსაკუთრებული მიზეზის გარეშე — ასე რომ, ნებისმიერ შემთხვევაში ღირს ცდა.

საპატიო მიზეზების მაგალითები:

• თქვენ არ შეგატყობინეს პირველი ინსტანციის სასამართლო პროცესის თარიღისა და დროის შესახებ;
• სასამართლოს გადაწყვეტილების მომზადებას მეტი დრო დასჭირდა, ან ის არ გამოგიგზავნეს;
• დადგენილება გამოგეგზავნათ არა იმ მისამართზე, რომელიც თქვენს მიერ იყო მითითებული;
• ავადმყოფობა ან უმწეო მდგომარეობა;
• სხვადასხვა ოჯახური გარემოება;
• სტიქიური უბედურებები და სხვა მიზეზები.

შუამდგომლობის შაბლონი საჩივრის შეტანის ვადის აღდგენის შესახებ არის აქ.

თუ დაპატიმრება შეგეფარდათ და თქვენ გამოტოვეთ ვადა სპეციალური დაკავების იზოლატორში ყოფნის გამო, სპეციალური შუამდგომლობა არის აქ.

შუამდგომლობას უნდა დაერთოს სხვადასხვა დოკუმენტი, რომლებიც დაადასტურებენ მიზეზს, რის გამოც თქვენ გამოტოვეთ ვადა. შუამდგომლობა სააპელაციო საჩივართან ერთად უნდა შეტანილ იქნეს პირველი ინსტანციის სასამართლოს ექსპედიციაში ან გაიგზავნოს ფოსტით დაზღვეული წერილით შესაბამისი აღწერით.

რა ხდება აპელაციის შემდეგ?

თუ სააპელაციომ ძალაში დატოვა ის დადგენილება, რომლითაც თქვენ დამნაშავედ ცნეს და გსურთ შემდგომი გასაჩივრება, შეგიძლიათ გაიაროთ კიდევ ორი ​​სასამართლო ინსტანცია — ორი საკასაციო — და მიმართოთ გაეროს ადამიანის უფლებათა კომიტეტს (UNHRC).