8 800 707-05-28
Урам акцияһы ҡатнашыусыһының беренсе ҡағиҙәһе — тотолоуҙан ҡасырҡа тырышыу. Әгәр ҙә килеп сыҡмаһа, икенсе ҡағиҙә — тыныслыҡты һаҡларға. Өсөнсөһө — һеҙҙе ни көткәнен һәм нисек үҙегеҙҙең хоҡуғығыҙҙы һаҡлай белергә.
Закондарҙы һәм һеҙҙе полиция бүлексәһендә көткән ваҡиғаларҙың эҙмә-эҙлелеген белеү тыныслыҡты һаҡларға ярҙам итәсәк. Тап ошолар тураһында — беҙҙең хоҡуҡи инструкция. Ул әле бер ҡасан да полицияла булмағандарға һәм унда күренмәҫкә ышанғандарға файҙалы буласаҡ. Белем — тынысландыра.
Күпселек осраҡта барыһы ла тыныс үтә: һеҙҙе автозазакка алып китәләр, күпмелер ваҡыттан һуң һеҙ унда өс сәғәтләп буласаҡһығыҙ һәм донъялағы иң күңелһеҙ ике нәмә менән шөғөлләнәсәкһегеҙ: ҡағыҙҙарҙы көтөү һәм тултырыу. Ләкин, ҡыҙғанысҡа ҡаршы, нимәнеңдер улай бармауы ихтимал — шуға күрә беҙ урам акцияһында ҡулға алыныусыға бәйле булған бөтә закондарҙы һәм хәлде лә тиерлек тасуирланыҡ. Бер нәмәнән дә ҡурҡырға кәрәкмәй, белергә кәрәк.
Ниһайәт, дүртенсе алтын ҡағиҙә бар: хоҡуҡтарыңды бел һәм уларҙы яҡла, әммә «хоҡуғыңды ҡаҡма». Бигерәк тә тәжрибәгеҙ булмаһа һәм үҙ көсөгөҙгә ышанмаһағыҙ. Законлы хоҡуҡтарҙы яҡлау менән «хоҡуҡтарҙы арттырыу» араһында — ҙур айырма. Боҙ тыныслығы, закондарҙы һәм бюрократик процедураларҙы белеү һеҙҙең азатлыҡҡа булышлыҡ итә һәм артабанғы проблемаларға юл ҡуймаҫҡа мөмкинлек бирә. Агрессив тон, юғары тауыш һәм һәр кемдең, хатта иң бәләкәйенең дә боҙолоуына ялыу, ҡағиҙәләр һеҙгә тағы ла күберәк проблемалар тыуҙырыуы мөмкин. Шуға ла беҙ үҙебеҙҙең гидты «Идеаль тотолған кеше инструкцияһы» тип атаныҡ — ысынбарлыҡ идеалдарҙан алыҫ, һәм унан полиция хеҙмәткәрҙәренең тәртибе лә йыраҡ. Закондарҙы белеү һәм уларҙың үтәлеүен талап итеү мөһим, әммә стреслы һәм хәүефле шарттарҙа айыҡ аҡыл менән эш итеүҙән мөһимерәк бер нәмә лә юҡ.
ТОТОЛОУ
Тотолоу кеше ирекле йөрөү мөмкинлегенән мәхрүм ителгәндән һуң башлана.Полицейскийҙар кешене машинаға этеп индерә ала, ә «бында туҡтағыҙ» йәки «үтегеҙ, граждан».
Уны тыныс ҡына тотоғоҙ һәм полицейскийҙар менән низағҡа инмәгеҙ.
Видеоға төшөрөргә тырышығыҙ йәки был хаҡта берәйһенә мөрәжәғәт итегеҙ. Закон үтәгәндә полицейскийҙарҙы төшөрөп алыуҙы тыймай. Енәйәтте күргәндәр менән бәйләнешкә инегеҙ — был һеҙгә кәрәк булыуы ихтимал.
Полиция хеҙмәткәренең йәки һеҙҙе ҡулға алған Рәсәй гвардияһы яугиренең исем-шәрифен, вазифаһын һәм номерын асыҡлап, яҙып алығыҙ. Шулай уҡ айырылып торған тышҡы һыҙаттарҙы хәтерҙә ҡалдырыу ҙа ҡамасауламаҫ.
Шунда уҡ үҙегеҙҙе ҡулға алыуҙары тураһында Эске эштәр бүлеге-Инфоға (әгәр һеҙҙе протест акцияһында ҡулға алһалар), туғандарығыҙға йәки дуҫтарығыҙға (һәр саҡ) хәбәр итегеҙ.
Һәр осраҡта полиция хеҙмәткәре ошо Федераль закондың 5-се статьяһының 4-се өлөшөндә ҡаралған эштәрҙе башҡарырға, шулай уҡ ҡулға алынырға тейешле кешегә (артабан — тотолған кеше), уның юридик ярҙамға хоҡуғын, тәржемәсе хеҙмәттәренә хоҡуҡтарын, яҡын туғандарына йәки яҡындарына уны ҡулға алыу факты тураһында хәбәр итеү хоҡуғын, аңлатма биреүҙән баш тартыу хоҡуғын аңлатырға тейеш. Тотолған кеше ҡыҫҡа ваҡыт эсендә, ләкин ҡулға алынған мәлдән алып өс сәғәттән дә һуңға ҡалмайынса, әгәр Рәсәй Федерацияһының енәйәт-процессуаль ҡануниәте менән ҡаралмаһа, үҙенең ҡулға алыныуы һәм ҡайҙа булыуы тураһында яҡын туғандарына йәки яҡындарына хәбәр итеү маҡсатында бер телефон аша һөйләшеүгә хоҡуҡлы. Полиция хеҙмәткәре ҡулға алынған кешенең үтенесе буйынса ошондай белдереү ҡағыҙы яҙа ала.
«Полиция тураһында»ғы закон, 14-се статьяның 3-сө һәм 7-се бүлектәре
Телефонығыҙҙы тартып алғанда
Был законһыҙ: һеҙҙән фаразланған хоҡуҡ боҙоуҙарға (плакаттар, листовкалар һәм башҡалар) ҡағылған нәмәләрҙе генә тартып алырға мөмкин.
Әммә әгәр шулай ҙа был хәл килеп тыуа икән, тартып алыу протоколын һәм ике аңлайышлы хәл булыу-булмауын рәсмиләштереүҙе талап итегеҙ. Әгәр аңлайышһыҙ осраҡта, полицейскийҙар уларҙың урынына видео төшөрөүҙе файҙаланырға хоҡуҡлы. Протоколда барыһының да мөмкин тиклем ентекле яҙылыуы мөһим. Был процедураларҙан тыш полиция хеҙмәткәрҙәре һеҙҙең әйберҙәрегеҙҙе тартып алырға хоҡуҡлы түгел. Көс ҡулланыу менән янамаһағыҙ, бирмәгеҙ (һаулығығыҙ мөһимерәк).
Административ хоҡуҡ боҙоуҙар тураһында кодекс, 27.10-сы статьяның 1-се һәм 5-се бүлектәре
1. Административ хоҡуҡ боҙоу ҡоралы йәки административ хоҡуҡ боҙоу әйберҙәре булған әйберҙәрҙе, административ хоҡуҡ боҙоу тураһында эш буйынса дәлилдәре булған һәм административ хоҡуҡ боҙоу урынында йәки шәхси тикшереү, физик берәмектәге әйберҙәрҙе тикшереү барышында табылған документтарҙы тартып алыу һәм транспорт сараһын тикшереү ошо Кодекстың 27.2, 27.3, 28.3 статьяларында күрһәтелгән кешеләр тарафынан ике аңлайышлы видеояҙма ҡулланып тормошҡа ашырыла.
5. Әйберҙәрҙе һәм документтарҙы тартып алыу тураһында протокол төҙөлә йәки килтереү тураһында протоколда, административ хоҡуҡ боҙоу урынын ҡарау протоколында йәки административ ҡулға алыу тураһында протоколда тейешле яҙыу яһала. Водитель таныҡлығын, тракторсы-машинист (тракторсы), судно водителе таныҡлығын, пилот таныҡлығын тартып алыу тураһында административ хоҡуҡ боҙоу тураһында протоколда йәки А. ҡылынған урынды тикшереү протоколында яҙыу эшләнә
Шәхси әйберҙәрҙе йышыраҡ тотҡонға ҡалдыралар. Формаль рәүештә полицейскийҙар хәүефһеҙлеккә янаған әйберҙәрҙе тартып алыу хоҡуғына эйә.
ТОТОРОУ
Полиция транспортында ҡасан буласағығыҙҙы яҙып ҡуйығыҙ (мәҫәлән, смс яҙырға мөмкин). Был автомобилдә оҙаҡ тотоуҙары (әгәр шундай хәл була ҡалһа) тураһында ялыу бирергә мөмкинлек бирәсәк.
Закон һеҙҙе бүлеккә мөмкин тиклем тиҙерәк алып барыуҙы талап итһә лә, ғәмәлдә юлдың оҙаҡҡа һуҙылыуы ихтимал.
Административ хоҡуҡ боҙоуҙар тураһында кодекс, 27.2-се «Тәьмин итеү» статьяһының 2-се өлөшө.
Тапшырылыу мөмкин тиклем ҡыҫҡа ваҡыт эсендә ғәмәлгә ашырылырға тейеш.
Ҡайҙа һеҙҙе алып барғандарын һорағыҙ. Белгәс, ул турала ОВД-инфоның хоҡуҡи ботына һәм дуҫтарығыҙға яҙығыҙ. Шунда уҡ дуҫтарығыҙҙан барған бүлеккә кәрәкле кейем, ризыҡ һәм һыу тапшырыуҙарын һорағыҙ (шуны иҫәпкә алығыҙ: тотоу бер нисә сәғәт дауам итергә, һеҙҙе төнгә ҡалырға мөмкин). Бер — берегеҙгә ярҙам итегеҙ. Автозакка ебәрелгән телеграммала маҡтағыҙ, ярҙам иткән дуҫтарығыҙҙы өҫтәгеҙ. Иң күбендә ҡулға алынғандар менән алмашығыҙ.
Бүлеккә килгәс, был турала беҙҙең хоҡуҡи ботҡа яҙығыҙ. Полиция участкаһы бинаһы алдында күпмелер ваҡыт һеҙҙе һәм башҡа тотҡондарҙы эскә тултырыуҙы көтөп ултыра алаһығыҙ. Бер бүлектән икенсеһенә алып сығырҙар, моғайын.
Автозаканың тулылығын тикшерергә мөмкин. Бер кем дә метро вагонындағы кеүек баҫып торорға һәм таянғысҡа тотонорға тейеш түгел. Кешеләр һаны ултырыу урындары һанына тиң булырға тейеш. Ләкин иҫегеҙҙә тотоғоҙ — автомобилдә һеҙ яҡлаусыһыҙыраҡ, үҙегеҙҙе тыныс тоторға һәм ҡаршылыҡ тыуҙырмаҫҡа тырышығыҙ.
Рәсәй Федерацияһы Министрҙар Советы — Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәтенең 1993 йылдың 23 октябрендәге 1090-сы ҡарары менән раҫланған Юл хәрәкәте ҡағиҙәләренең 22.8-се пунктында транспорт сараһына техник характеристика менән ҡаралған һандан артыҡ кешеләр йөрөтөүҙе тыйған «РФ Юғары судының апелляция билдәләмәһе».
Бынан тыш, 167-се пункттың дүртенсе абзацына ярашлы, бөтә осраҡтарҙа ла хөкөм ителеүселәр һәм һаҡ аҫтында булған кешеләр, махсус транспорт сараларында ташылған шәхси состав һаны был транспорт сараһы өсөн техник характеристикалар менән билдәләнгән норманан артмаҫҡа тейеш.
Бәлиғ булмағандар өсөн
Иң тәүҙә ата-әсәйегеҙгә шылтыратығыҙ, уларһыҙ һеҙҙән яуап ала алмайҙар, протоколдар төҙөй алмайҙар, адвокат ярҙамын уларһыҙ һеҙ шулай уҡ ала алмайһығыҙ. Иң мөһиме — һеҙҙе уларһыҙ полициянан сығармаясаҡтар, ата-әсәйегеҙ һеҙҙе килеп алырға тейеш.
Бәлиғ булмағандарҙың хоҡуҡтары тураһында ошо иҫтәлектә уҡырға була.
Әгәр ҙә һеҙҙе туҡмаһалар
Нимә эшләргә әгәр ҙә һеҙҙе полицияла туҡмаһалар:
- Ситуацияны ауырлаштырмайынса бар булғанын фото/видеоға төшөрөгөҙ, ОВД-Инфо ҡыҙыу линияһына шылтыратығыҙ: 8 800 707-05-28, ләкин ОВД-Инфо телеграм ботына яҙығыҙ.
- Скорая ярҙамын саҡыртығыҙ, ләки полиция хеҙмәткәрҙәренән уларҙың саҡыртыуын талап итегеҙ — медицина хеҙмәткәрҙәре йәрәхәттәрҙе иҫәпкә алырға тейеш. Әгәр ҙә скорая ярҙамын саҡыртып булмаһа, полициянан сыҡҡаста саҡыртығыҙ. Скорая ярҙамын полиция участагы янына саҡыртығыҙ, юғиһә полиция хеҙмәткәрҙәре һеҙ йәрәхәттәрҙе ҡайтып барғанда алғанһығыҙ тип әйтеүе мөмкин. Ләкин һеҙ бер нисек тә скорая ярҙамын саҡырта алмаһағыҙ, үҙегеҙ медицина учрежденияһына (травмпунктҡа) мөрәжәғәт итегеҙ. Унда һеҙгә диагноз ҡуялар, ярҙам күрһәтәләр һәм йәрәхәттәрҙе иҫәпкә аласаҡтар — быны эшләмәйенсә артабан хоҡуҡи ғәмәлдәр мөмкин булмаясаҡ.
- Бик мотлаҡ: һеҙҙе полиция хеҙмәткәрҙәре туҡмағанын протоколда «Объяснения» графаһына яҙығыҙ (протоколдар тураһында һүҙ артабан була).
Полицияла
Ҡулға алыу ваҡыты
Полиция участкаһында булғас та, бар булғаннарҙың фамилияларын иҫәп китабына (книга учета) яҙыуын талап итегеҙ. Шулай итеп, һеҙҙе формаль тотоп алыу ваҡыты яҙып ҡалына саҡ.
Приказ МВД России от 30.04.2012 N 389 (Рәсәй ЭСКЕ ЭШТӘР МИНИСТРЛЫҒЫНЫҢ № 389 бойороғо 30.04.2012) «Об утверждении Наставления о порядке исполнения обязанностей и реализации прав полиции в дежурной части территориального органа МВД России после доставления граждан», 7, 8–8.3. пункттары
8. Дежур часына гражданинды алып килгәс тә оператив дежур кешеһе бурыслы:
8.1. Алып килеүҙең сәбәптәрен асыҡларға, алып килгән вазифалы кешенән яҙма рапорт ләкин алып килеү протоколын алырға (протокол о доставлении).
8.2. Алып килтерелгәндең шәхесен, регистрация (булыу урыны) тураһында мәғлүмәтәтен асыҡларға.
8.3. Алып килеү фактын шәхестәрҙе иҫәпкә алыу китабына (Книга учета лиц) индерергә.
7. Алып килтерелгәннәргә оператив дежур кеше әҙәпле һәм ипле булырға тейеш, уларҙың тормошларына һәм һаулаҡтарына янау итмәгән шарттар тәьмин итергә тейеш һәм уларҙы тотҡан бүлмәнән/бүлмәләрҙән ризалыҡһыҙ сығып китеү мөмкинселеген ҡылғыһыратырға.
Дөйөм ҡағиҙәләр буйынса административ ҡулға алыу ваҡыты — 3 сәғәт, иҫәпләнеү ваҡыты һеҙ полиция отделыныц тупһаһын ашатлағас/ тупһаһына баҫҡас башлана. Әммә иҫегеҙҙә тотоғоҙ, һеҙгә ғәйепле тигән статьяны бирһәләр (мәҫәлән, 19.3, йә КоАПтың 20.2 статьяһының 6.1 часты), һеҙҙе 48 сәғәт тота алалар.
Административ хоҡуҡ боҙоуҙар Кодексы, 27.5 статьяһы «Сроки административного задержания» (ҡулға алыу ваҡыты)
1. Административ ҡулға алыу ваҡыты өс сәғәттән артмаҫҡа тейеш, был статьяның 2 һәм 3 өлөштәрендә ҡаралған осраҡтарҙан тыш.
3. Административ яза сараларының береһе административ ҡулға алыу, йәки Рәсәй Федерацияһынан административ ҡыуыуға килтергән административ хоҡуҡ боҙоу эше буйынса производство алып барылған кеше 48 сәғәттән дә артыҡ булмаған срокка административ ҡулға алынырға мөмкин.
4. Был Кодекстың 27.2-се статьяһына ярашлы административ тотоу ваҡыты килтерелгән мәлдән (Доставление) иҫәпләнә, ә иҫерек кешегә — айныҡҡандан һуң иҫәпләнә башлай.
Яҡлаусы
Һеҙ яҡлаусы ярҙамы менән файҙаланырға хоҡуҡлыһығыҙ. Әгәр һеҙгә адвокат килһә, уны үткәреүен талап итегеҙ.
«О полиции» Законы, 14-се статьяның 3-сө һәм 5-се өлөштәре «Задержание»
3. Һәр ҡулға алыу осрағында полиция хеҙмәткәре ошо Федераль закондың 5 — се статьяһының 4-се өлөшөндә ҡаралған ғәмәлдәрҙе үтәргә тейеш, шулай уҡ ҡулға алынған кешегә (артабан-ҡулға алынған кеше) уның юридик ярҙамға хоҡуғын, тәржемәсегә хоҡуғын, яҡын туғандарына йәки яҡындарына уны ҡулға алыу факты тураһында хәбәр итеү хоҡуғын, аңлатма биреүҙән баш тартыу хоҡуғын аңлатырға тейеш.
5. Ҡулға алынған федераль законға ярашлы, ҡулға алынғандан алып адвокат (яҡлаусы) һәм тәржемәсе ярҙамы менән файҙаланырға хоҡуҡлы.
Дәүләт яҡлаусыһынан баш тартырға кәрәк, сәнки йыш ҡына полиция хеҙмәткәрҙәре дуҫ юристарын саҡыра. Улар һеҙгә бер ниндәй ҙә яҡшы кәңәш бирмәйәсәктәр.
Полиция бүлегендә тотоу шарттары
Дөйөм принцип: нимә генә эшләһәгеҙ ҙә полиция хеҙмәткәрҙәре фекеренсә, улар һеҙҙең кешелек дәрәжәгеҙҙе түбәнәйткән бер нәмә лә эшләргә хоҡуҡлы түгел.
Административ хоҡуҡ боҙоуҙар кодексы, 1.6-сы статьяның 3-сө өлөшө «Обеспечение законности при применении мер административного принуждения в связи с административным правонарушением»
3. Административ мәжбүр итеү сараларын ҡулланғанда кешелек дәрәжәһен түбәнәйткән ҡарарҙар һәм ғәмәлдәр (эшһеҙлек) рөхсәт ителмәй.
Ғәмәлдә был ҡағиҙә йыш ҡына үтәлмәй. Ҡулға алынғандар ҡайһы берҙә коридорҙа көтөп торорға мәжбүр итеүҙәрен, йәки иҙәндә ултырыуҙарын, уҡыу кластарына парта артына ултыртыуҙарын хәбәр итә.
Өс сәғәттән ашыу тотҡан хәлдә һеҙҙе аҙыҡ-түлек, һыу менән тәьмин итергә тейештәр. Әгәр һеҙҙе төндә өс сәғәттән артыҡ тотһалар, һеҙгә йоҡларға урын бирергә тейештәр. Мөмкин булһа, бөтә уңайһыҙлыҡтарҙы иҫәпкә алығыҙ, шаһиттарҙың контакттарын алығыҙ — был артабанғы ялыу биреү өсөн файҙалы.
Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәтенең 301-се ҡарары 16 апрель 2012 й. «Об утверждении Положения об условиях содержания, нормах питания и порядке медицинского обслуживания задержанных лиц в территориальных органах Министерства внутренних дел Российской Федерации», 21-се пункт.
Өс сәғәттән ашыу ваҡытҡа ҡулға алынғандар туҡланыу менән тәьмин ителә туҡланыу нормаһы буйынса. Был бөтә ғәйепләнеүсе һәм енәйәт ҡылыуҙа ғәйепләнеүсергә федераль яза башҡарыу хеҙмәтенең (Федеральная служба исполнения наказаний) тәфтиш изоляторҙарында булғаннарға ҡағыла.Шулай ук был бөтә ваҡытлыса Рәсәй Федерацияһының эске эштәр органдары (органов внутренних дел Российской Федерации) һәм федераль именлек хеҙмәтенең сик буйы органдары (пограничные органы федеральной службы безопасности) тәфтиш изоляторҙарында булған ғәйепләнеүсе һәм енәйәт ҡылыуҙа ғәйепләнеүсергә, тыныс ваҡытҡа административ ҡулға алынғаннарға тарала. Был хоҡуҡтар Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәтенең N 205 11 апрель 2005 й. ҡарарында килтерелгән/Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәтенең N 205 ҡарары менән 11 апрель 2005 й. раҫланған «О минимальных нормах питания и материально-бытового обеспечения осужденных к лишению свободы, а также о нормах питания и материально-бытового обеспечения подозреваемых и обвиняемых в совершении преступлений, находящихся в следственных изоляторах Федеральной службы исполнения наказаний, в изоляторах временного содержания подозреваемых и обвиняемых органов внутренних дел Российской Федерации и пограничных органов федеральной службы безопасности, лиц, подвергнутых административному аресту, на мирное время».
Туғандар йәки шәхестәре асыҡланған башҡа кешеләр һеҙгә бүлеккә аҙыҡ-түлек һәм кәрәк-яраҡ әйберҙәр (гигиена сараларын) алып килә ала. Уларҙы тикшергәндән һуң һәм полиция хеҙмәткәре алдында ғына ҡулланырға була. Яҡындарығыҙҙан йомшаҡ түшәк (пенка-коврик) һәм йоҡо тоғо (спальник) һорағыҙ.
Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәтенең 16 апрель 2012 й. 301-се ҡарары «Об утверждении Положения об условиях содержания, нормах питания и порядке медицинского обслуживания задержанных лиц в территориальных органах Министерства внутренних дел Российской Федерации», 20-се пункт.
20.Ҡулға алынғандар туғандарынан һәм шәхестәре асыҡланған башҡа кешеләрҙән тәү кәрәкле әйберҙәр (гигиена йыйылмалары), аш-һыу әйберҙәре, түшәк кейеме һәм аҙыҡ-түлек алырға хоҡуҡлы.Ҡулға алынғандарға тапшырылған әйберҙәр һәм аҙыҡ-түлек полиция хеҙмәткәре тарафынан тикшерелә һәм ҡулға алынғанға тапшырыусы алдында күрһәтелә. Әйберҙәрҙе һәм аҙыҡ-түлекте тикшереү уларҙың боҙолоуына һәм тәғәйенләнеше буйынса ҡулланыу мөмкин булмауына килтермәҫкә тейеш.Ҡулға алынғандар тәү кәрәкле әйберҙәрен полиция хеҙмәткәре күҙәтеүе алдында ғына ҡуллана ала. Ҡулланғандан һуң был әйберҙәр ҡулға алынғандың башҡа әйберҙәре менән бергә һаҡлана, тик ҡулланылған шәхси гигиена әйберҙәре һәм ҡулланыу ваҡыты үткән аҙыҡ-түлек утилләштерелергә тейеш.Ҡулға алынғандарға кеше ғүмере һәм һаулығы өсөн хәүеф тыуҙырған йәки енәйәт ҡоралы булараҡ ҡулланыла алған әйберҙәр, матдәләр һәм аҙыҡ-түлек ҡабул итеү һәм тапшырыу тыйыла.
Полиция хеҙмәткәрҙәре ҡулға алыныусыларҙың үтенесе буйынса, берәм-берәм бәҙрәфкә алып сығырға тейеш.
Рәсәй Федерацияһы хөкүмәтенең 16.04.2012 йылғы 301-се ҡарары «Рәсәй Федерацияһы эске эштәр Министрлығының территориаль органдарында ҡулға алыныусыларҙың тотоу шарттары, туҡланыу һәм медицина ярҙамы күрһәтеү тәртибе тураһында ҡағиҙә», 19-сы пункт.
19. Хәжәткә сығыу өсөн, ҡулға алыныусыларҙың үтенесе буйынса, полиция хеҙмәткәрҙәре оҙатыуында, сиратлап, махсус бинанан сығарыу башҡарыла.
Шәхси тикшереү
Һеҙҙе шул уҡ енесле полиция хеҙмәткәре шул уҡ енесле ике бүнәтәйҙәр (шаһиттар) алдында ғына тикшерә ала. Йәғни мәҫәлән, ҡатын-ҡыҙҙы, ике ҡатын-ҡыҙ бүнәтәйҙәр алдында, ҡатын-ҡыҙ-полиция хеҙмәткәре генә тикшерә ала.
Һеҙҙе полицияға килтереү протоколында йәки тотоу протоколында шәхси тикшереү тураһында яҙма эшләнә, йәки айырым тикшереү протоколы төҙөлә.
Административ хоҡуҡ боҙоуҙар тураһында кодекс (КоАП), 27.7-се статья «Шәхси тикшереү, физик шәхестең үҙе менән булған әйберҙәрен тикшереү»
1. Шәхси тикшереү, физик шәхестең үҙе менән булған әйберҙәрен тикшереү, йәғни, әйберҙәрҙең конструктив бөтөнлөгөн боҙмайынса үткәрелгән тикшереү, административ хоҡуҡ боҙоу башҡарыу ҡоралдарын йәки предметтарын табыу маҡсатында башҡарыла.
2. Шәхси тикшереүҙе, физик шәхестең үҙе менән булған әйберҙәрен тикшереүҙе ошо кодекстың 27.2, 27.3 статьяларында әйтелгән вазифалы кешеләр башҡара.
3. Шәхси тикшереү, шул уҡ енесле ике бүнәтәйҙәр ҡатнашлығында, шул уҡ енесле кеше үткәрә. Физик шәхестең үҙе менән булған әйберҙәрен (ҡул йөктәре, багаж, һунар һәм балыҡ тотоу ҡоралдары, сығарылған продукция һәм башҡа әйберҙәр) тикшереүҙе ике бүнәтәйҙәр ҡатнашлығында йәки видеояҙма ҡулланып, быға вәкәләтле вазифалы кешеләр башҡара.
4. Айырым осраҡтарҙа, физик шәхестә ҡорал йәки ҡорал сифатында ҡулланылған башҡа әйберҙәр бар тип уйларға етерлек нигеҙ булғанда, шәхси тикшереү, физик шәхестең үҙе менән булған әйберҙәрен тикшереү бүнәтәйҙәрһеҙ башҡарылырға мөмкин.
5. Кәрәк булғанда, фото һәм видео төшөрөү, матди дәлилдәрҙе теркәү өсөн башҡа ысул ҡулланыла.
6. Шәхси тикшереү, физик шәхестең үҙе менән булған әйберҙәрен тикшереү тураһында протокол төҙөлә, йәки шәхесте килтереү протоколына, йәки административ тотоу протоколына тейешле яҙма яһала. Шәхси тикшереү, физик шәхестең үҙе менән булған әйберҙәрен тикшереү тураһында протоколда уның төҙөлгән көнө һәм урыны, протокол төҙөгән кешенең вазифаһы, фамилияһы һәм инициалдары, шәхси тикшереүгә дусар ителгән физик шәхес тураһында, әйберҙәрҙең төрө, һаны, башҡа идентификация билдәләре, тип, марка, модель, калибр, серия, номер һәм ҡоралдың башҡа идентификация билдәләре, хәрби припастарҙың төрө һәм һаны, тикшереү ваҡытында табылған документтарҙың төрө һәм реквизиттары тураһында мәғлүмәттәр күрһәтелә.
7. Шәхси тикшереү, физик шәхестең үҙе менән булған әйберҙәрен тикшереү протоколында фото һәм видео төшөрөү, матди дәлилдәрҙе теркәү өсөн башҡа ысул ҡулланыу тураһында яҙма яһала. Шәхси тикшереү, физик шәхестең үҙе менән булған әйберҙәрен тикшереү ваҡытында, фото һәм видео төшөрөп, матди дәлилдәрҙе теркәү өсөн башҡа ысул ҡулланып алынған материалдар тейешле протоколға ҡушыла.
Әйберҙәрегеҙҙе тартып алһалар
Юғарыла яҙылғанса, әгәр әйберҙәрегеҙҙең хоҡуҡ боҙоу менән бәйләнеше булмаһа, полиция хеҙмәткәрҙәренең әйберҙәрегеҙҙе тартып алыуға хоҡуғы юҡ (листовкалар/плакаттар һ.б.).
Полиция бүлегенән сыҡҡанда, улар һеҙгә барыһын да ҡайтарырға бурыслы. Әгәр берәй нәмә тапмаһағыҙ, шунда уҡ урлашыу тураһында ғариза тапшыра алаһығыҙ.
Рәсәй Федерацияһы хөкүмәтенең 16.04.2012 йылғы 301-се ҡарары «Рәсәй Федерацияһы эске эштәр Министрлығының территориаль органдарында ҡулға алыныусыларҙың тотоу шарттары, туҡланыу һәм медицина ярҙамы күрһәтеү тәртибе тураһында ҡағиҙә», 8-се пункт.
Полиция хеҙмәткәрҙәре ҡулға алыныусыларҙан тартып алынған әйберҙәрҙе, тотоу ваҡыты тамамланғансы, һаҡлап ҡалыуҙы тәьмин итергә бурыслы, шунан һуң әйберҙәрҙәр ҡулға алынған кешегә кире ҡайтарыла. Ҡорал йәки хоҡуҡ боҙоуҙың тура объекты (мәсьәлә хәл ителгәнгә тиклем), йәки эҙләүҙә булған, йәки граждандар әйләнешенән алынған әйберҙәр һәм ялған документтар, иҫәпкә алынмай.
Полиция бүлегенән сыҡҡандан һуң уҡ, һеҙ полиция хеҙмәткәрҙәренең эшмәкәрлегенә ялыу бирә алаһығыҙ — был хаҡта инструкция бында.
Дактилоскопия (бармаҡ эҙҙәрен алып шәхесте билдәләү ысулы) һәм фотоға төшөрөү
Полиция хеҙмәткәрҙәре һеҙҙе дактилоскопия (бармаҡ эҙҙәрен алыу) үтергә мәжбүр итә ала, йәки һеҙҙе фотоға төшөрөргә теләй ала. Ризалашмағыҙ: әгәр һеҙҙең шәхесегеҙ паспорт ярҙамында асыҡланһа, бармаҡ эҙҙәрен алыу йәки фотоға төшөрөү, һеҙгә ҡаршы енәйәт ғәйепләүҙәре булғанда, йәки судтың административ ҡулға алыу тураһында ҡарарынан һуң ғына мөмкин. Шуға күрә, дактилоскопиянан ҡыйыу рәүештә баш тартығыҙ.
«Полиция тураһында» федераль законы, 13-сө статья, 19-сы пункт:
Әгәр билдәләнгән ваҡыт эсендә, енәйәт ҡылыуҙа шикләнелгәндең, һаҡ аҫтына алынғандың, енәйәт ҡылыуҙа ғәйепләнгәндең, административ ҡулға алыу рәүешендә административ язаға тарттырылғандың, башҡа ҡулға алынған кешеләрҙең шәхесен асыҡлап булмаһа, полиция хеҙмәткәре теркәү, фотоға төшөрөү, аудио, кино һәм видеоға төшөрөү, дактилоскопия хоҡуғына эйә.
«Рәсәй Федерацияһында дәүләт дактилоскопия теркәүе тураһында» 25.07.1998 йылдың 128-ФЗ законы, 9-сы статьяның «ж» пункты «Мотлаҡ дәүләт дактилоскопия теркәүе»:
Рәсәй Федерацияһы граждандары, сит ил граждандары һәм гражданлығы булмаған кешеләр мотлаҡ дәүләт дактилоскопияһы теркәүенә дусар ителә:
енәйәт ҡылыуҙа ғәйепләнеүселәр, енәйәт ҡылыуҙа ғәйепләнеүселәр, енәйәт ҡылған өсөн хөкөм ителгәндәр, административ ҡулға алынғандар; административ хоҡуҡ боҙоусылар, әгәр уларҙың шәхесен башҡаса асыҡлау мөмкин булмаһа.
Документ нигеҙендә рәсмиләштереү
Паспорттарығыҙҙы йыйасаҡтар. Әгәр булһа, күсермәһен тәҡдим итегеҙ. Әгәр үҙегеҙ менән паспортығыҙ булмаһа, туғандарығыҙҙан фотоһын ебәрергә ҡушығыҙ. Әгәр һеҙҙә хроник, психиатрик ауырыуҙар, инвалидлыҡ булһа, полиция хеҙмәткәренә шул буйынса раҫлаған документтарҙы тиҙерәк күрһәтергә кәрәк.
Протоколдар
Полиция бүлегендә, административ хоҡуҡ боҙоу тураһында, һеҙҙең исемегеҙгә протокол төҙөләсәк. Административ хоҡуҡ боҙоу протоколынан тыш, полиция хеҙмәткәрҙәре тотоу протоколын һәм полиция бүлегенә килтереү протоколын төҙөргә ала (төҙөмәҫкә лә ала). Ҡулға алыу һәм килтереү тураһында берҙәм протоколдар ҙа осрай. Протоколда күрһәтелгән ваҡытты тикшерегеҙ, әгәр ул дөрөҫ булмаһа, дөрөҫ итеп төҙәтеүҙе һорағыҙ.
Административ хоҡуҡ боҙоуҙар тураһында кодекс (КоАП), 27.2-се статьяның 3-сө өлөшө «Килтереү»
3. Килтереү тураһында протокол төҙөлә, йәки административ хоҡуҡ боҙоу тураһында протоколға, йәки административ ҡулға алыу тураһында протоколға тейешле яҙма яһала. Килтереү протоколының күсермәһе килтерелгән кешегә, уның үтенесе буйынса тапшырыла.
Протокол төҙөгәндә иғтибарлы булығыҙ. Башҡаларҙан йышыраҡ полиция хеҙмәткәрҙәре урам акцияларында тотолғандарға КоАП-тың 20.2-се статьяһының 5-се өлөшөн — «Йәмәғәт сараһында ҡатнашыусының йәмәғәттең үткәреү тәртибен боҙоуын» ғәйепләй.
Административ хоҡуҡ боҙоуҙар тураһында кодекс (КоАП), 20.2 статьяның 5-се өлөшө. «Йыйылыш, митинг, демонстрация, марш йәки пикет ойоштороу йәки үткәреүҙең тәртибен боҙоу»
Йәмәғәт сараһында ҡатнашыусының йыйылыш, митинг, демонстрация, марш йәки пикет үткәреү тәртибен боҙоуы, был статьяның 6-сы өлөшөндә ҡаралған осраҡтарҙан тыш, ун меңдән егерме мең һумға тиклем административ штраф һалыуға, йәки ҡырҡ сәғәткә тиклем мотлаҡ эш башҡарыуға килтерә.
КоАП-тың 20.2-се статьяһының башҡа өлөштәрен дә: ҡабаттан боҙған осраҡта (6.1-се өлөш, 8-се өлөш), шулай уҡ полиция хеҙмәткәренә буйһонмауҙы (КоАП-тың 19.3-сө статьяһы), ковид ҡағиҙәләрен боҙоуҙы (КоАП-тың 20.6.1-се статьяһы) ғәйепләргә мөмкин. Был статьялар төрлө язаларҙы билдәләй — штрафтан алып 15 тәүлеккә тиклем һаҡ аҫтына алыуҙары, ә КоАП-тың 20.2-се статьяһын ҡабаттан боҙған өсөн 30 тәүлеккә тиклем һаҡ аҫтына алыуҙары ихтимал.
Һарыларға протоколдың айырыуса мөһим урындары бүленде:
Һеҙҙең полицияға үҙегеҙҙең эш һәм уҡыу урынын, шулай уҡ йәшәгән адресығыҙҙы әйтмәҫкә хоҡуғығыҙ бар. Икенсе осраҡта, полиция һеҙҙең эш биреүсегеҙгә йәки уҡыған урынығыҙҙың етәксеһенә һеҙҙең ҡулға алыныуығыҙ тураһында еткерһә, һеҙҙең проблемалар килеп сығыуы бар, йә полиция һеҙҙең өйгә йөрөйәсәк.
Протоколдың буш урындарын бөтә буйына һыҙыҡ менән тултырыуҙарын талап итегеҙ, йә уны үҙегеҙ эшләгеҙ.
Берүк буш ҡағыҙ биттәренә ҡул ҡуймағыҙ!
Әгәр ҙә протоколда һеҙҙе ҡулға алған полиция хеҙмәткәрҙәренең фамилиялары дөрөҫ яҙылмаған икән, быны билдәләгеҙ һәм фамилияларын дөрөҫ итеп яҙығыҙ(әгәр белһәгеҙ).
Әгәр ҙә һеҙгә һеҙҙең хоҡуҡтарығыҙҙы һәм бурыстарығыҙҙы аңлатманылар икән, протоколдағы шул пунктҡа ҡул ҡуймағыҙ. Һеҙгә хоҡуҡтарығыҙҙы аңлатманылар, тип яҙа алаһығыҙ, йә ҡултамға ҡуйыуҙан ошо фактҡа һылтанып баш тарта алаһығыҙ. Был осраҡта полиция хеҙмәткәрҙәре быны протоколда ике шаһит алдында күрһәтәләр.
Административ закон боҙоу тураһында кодекс, 27.3-сө статьяның 5-се өлөшө. «Административ ҡулға алыу».
Ҡулға алынған кешегә уның ысын Кодекста ҡаралған хоҡуҡтары һәм бурыстары аңлатыла. Бының турала административ ҡулға алыу тураһындағы протоколда тейешле яҙма эшләнә.
Полиция хеҙмәткәрҙәре һеҙгә үҙеңә һәм туғандарығыҙға ҡаршы күрһәтмә бирмәҫкә хоҡуғығыҙ барлығын һөйләргә тейештәр (Конституцияның 51-се статьяһы) .Был бик! мөһим! хоҡуҡ! Әгәр ҙә һеҙ ниндәйҙер мәғлүмәтте еткерергә кәрәкме, тип шикләнәһегеҙ икән, һорауҙарға яуап бирмәү хоҡуғы менән ҡулланығыҙ.
Рәсәй Конституцияһы, 51-се статья
1. Бер кем дә үҙенә, тормош иптәшенә һәм яҡын туғандарына ҡаршы шаһит күрһәтмәләре бирергә тейеш түгел. Был мөхит федераль закон буйынса билдәләнә.
2.Федераль закон буйынса шаһит күрһәтмәһе биреүҙән азат итеүҙең икенсе төрҙәре билдәләнеүе бар.
Үҙегеҙҙең протокол нөсхәһен ҡул ҡуйыр алдынан талап итегеҙ. Протоколға «нөсхәһен алманым», тип билдәләп ҡул ҡуя алаһығыҙ. Һеҙ ҡул ҡуйырға баш тартҡан осраҡта полиция хеҙмәткәрҙәре шаһиттар саҡырып, быны билдәләп, үҙҙәре ҡул ҡуйырға хоҡуҡлы.
Үҙегеҙҙең нөсхәне алыу менән төп протоколды датаһын һәм ваҡытын күрһәтеп, ҡул ҡуя алаһығыҙ
Һеҙгә протоколдың нөсхәһен биргәс, протоколдың үеҙенә ҡул ҡуйығыҙ, датаһын һәм ваҡытын яҙығыҙ. Әгәр ҙә полиция хеҙмәткәре һеҙҙең талапты үтәмәне һәм буш урындарҙы тултырманы икән, был турала протоколда ҡул ҡуйыр алдынан яҙығыҙ.
Тағы ла: протоколдағы хаталарға полиция хеҙмәткәрҙәренең иғтибарын йәлеп итмәгеҙ. Мәҫәлән, әгәр ҙә һеҙ хоҡуҡтарығыҙ менән танышыуығыҙ тураһында ҡултамға ҡуйманығыҙ икән йә полиция хеҙмәткәрҙәре һеҙҙең исем-фамилияғыҙҙа йә шәхси мәғлүмәттә яңылышҡан икән, судта еңеү өсөн шанс күбәйә.
Аңлатма
Һеҙҙән аңлатма яҙыуығыҙҙы талап итеүҙәре бар. Закон буйынса быны яҙыу ҡаралмаған. Күп осраҡта уны тәфтишсе яҙа, ул хатта закон боҙған урында булмауы ла бар. Һеҙ аңлатма биреүҙән баш тарта алаһығыҙ йәки үҙегеҙҙең версияғыҙҙы яҙа алаһығыҙ.
Әгәр ҙә аңлатмағыҙ менән үҙегеҙгә ҡаршы эшләүегеҙ бар, тип шикләнһәгеҙ йә үҙегеҙҙең яҡлаусығыҙ менән кәңәшләшеп өлгөрмәгән булһағыҙ, иң яҡшыһы Конституцияның 51-се статьяһын ҡулланыу. Ул үҙегеҙгә ҡаршы шаһит күрһәтмәһе биреүҙе рөхсәт итмәй.
Рәсәй Конституцияһы, 51-се статья
1. Бер кем дә үҙенә, тормош иптәшенә һәм яҡын туғандарына ҡаршы шаһит күрһәтмәләре бирергә тейеш түгел. Был мөхит федераль закон буйынса билдәләнә.
2.Федераль закон буйынса шаһит күрһәтмәһе биреүҙән азат итеүҙең икенсе төрҙәре билдәләнеүе бар.
Килеү тураһында йөкләмә
Суд ваҡытын тик суд ҡына билдәләй ала. Һеҙ шуға һылтана алаһығыҙ һәм килеү тураһында йөкләмәгә ҡул ҡуйыуҙан баш тарта алаһығыҙ.
Полиция хеҙмәткәрҙәре суд менән рәсми булмаған рәүештә килешеп, судты йөкләмәлә күрһәткән ваҡыта эште ҡарарға ышандырыуҙары бар. Ысынында был осраҡта ла һеҙ яҙма рәүештә суд йыйылышын күсереүҙәрен һорай алаһығыҙ, әгәр ҙә билдәләнгән ваҡыт һеҙгә уңайһыҙ булһа. Әммә һеҙҙең үтенесегеҙҙе тик тап һеҙгә уңайһыҙ булған ваҡытта ҡарауҙары бар. Нисек кенә булмаһын, закон буйынса суд һеҙгә саҡырыу ҡағыҙы аша хәбәр итергә тейеш. Ә дөрөҫөн әйткәндә, килеү тураһында йөкләмәнең бер ниндәй юридик көсө юҡ, ҡул ҡуйырға һәм оноторға мөмкин.
СМС-хәбәргә ризалыҡ
Ҡайһы берҙә суд ултырышы датаһын йәки полицияға килеү тураһында смс- белдереүгә ризалыҡ ҡултамғаһын тәҡдим итәләр. Беҙ риза булмаҫҡа кәңәш итәбеҙ, сөнки йыш ҡына хоҡуҡ һаҡлау органдары был ысулды үҙ мәнфәғәттәрендә ҡуллана һәм смс-белдереүҙе саҡырыуҙан бер көн алда ебәрә. Был суд ултырышына әҙерләнеүҙе һәм яҡлаусы табыуҙы ауырлаштыра
Тик һеҙ регистрация буйынса йәшәмәһәгеҙ һәм унда килгән повесткаларҙы бер кем дә барып ала алмаһа ғына бындай ризалыҡтың мәғәнәһе бар.
Бармаҡ эҙҙәрен тапшырыуҙан баш тартыу
Әгәр ҙә һеҙ бармаҡ эҙҙәре биреүҙән йәки фотоға төшөрөүҙән баш тартҡанһығыҙ икән, һеҙҙән шуға ярашлы рәүештә баш тартыуығыҙ тураһында яҙма талап итеүҙәре бар. Өҫтә яҙғаныбыҙса, һеҙҙең шәхесте асыҡланылар икән, һеҙҙең был процедуранан баш тартырға хоҡуғығыҙ бар. Бындай яҙма баш тартыуҙың юридик көсө юҡ, ҡул ҡуяһығыҙмы әллә юҡмы, ул һеҙҙең ҡарамаҡта.
Һорау алыу
Полиция бүлегенә ҡулға алыныусыларҙан «митинг» енәйәт эштәре буйынса һорау алыу өсөн тәфтишсе килеүе бар. Тәфтишсенән үҙе менән таныштырыуын һорағыҙ, уның исем-фамилияһын яҙып алығыҙ.
Әгәр ҙә һеҙҙән шаһит булараҡ һорау алалар икән, закон буйынса һеҙ баш тарта алмайһығыҙ. (Енәйәт кодексының 308-се статьяһы). Әммә һеҙҙең һорауға яуапты белмәүгә/онотоуға хоҡуғығыҙ бар. Шулай уҡ һеҙҙең Конституцияның 51-се статьяһын ҡулланыуға хоҡуғығыҙ бар, әгәр тәфтишсенең айырым бер һорауына яуаптың һеҙгә хатта зыян килтереү мөмкинселеге булһа. Әгәр ҙә һеҙҙән сәйәси ҡараштарығыҙ тураһында һораһалар, Конституцияның 29-сы статьяһының 3-сө өлөшөнә һылтанып, яуап биреүҙән баш тартырға хоҡуғығыҙ бар: «Бер кем дә үҙенең фекерҙәрен һәм ҡараштарын әйтергә мәжбүр итә алмай».
Һорау алыу һөҙөмтәһендә протокол төҙөлә. Протоколды тикшерегеҙ, буш урындарын һыҙығыҙ.
Һорау алыуҙан һуң шаһит статусынан ғәйепләнеүсе һәм ғәйепле кеше статусына эләгеү ихтималлығын иҫегеҙҙә тотоғоҙ.
Полицияның һәр бер закон боҙоуында
Һеҙҙең хоҡуҡтар:
1)Полицияның «ҡыҙыу» линияһына (112) шылтыратырға, закон боҙоу тураһында хәбәр итергә. Унда бөтә һөйләшеүҙәр ҙә яҙылып барыла.
2) Һеҙгә ҡул ҡуйырға тәҡдим ителгән протоколдың «аңлатма» тигән графаһында закон боҙоу хәлдәрен тасуирларға. Әгәр ҙә урын етмәй икән, өҫтәмә ҡағыҙ һорағыҙ, төп ҡағыҙҙа мотлаҡ бөтәһе нисә бит ҡағыҙ булыуын күрһәтегеҙ.
3. Прокуратураның интернеттағы ҡабул итеү бүлмәһенә яҙырға
Хеҙмәткәрҙең ҡыланышына йә насар шарттарға зарланып полицияның дежур бүлегенә ялыу яҙырға Ялыуҙы фотоға төшөрөргә, КУСП талонын алырға кәрәк.
5) Һәр бер закон боҙоуҙарҙы теркәп барырға (фото/видео, шаһиттарҙың контакттарын алығыҙ). Был судта закон боҙоуҙарҙы дәлилләүҙә ярҙам итәсәк.
Әгәр ҙә закон боҙоуҙар бөтәһенеке лә бер үк икән (мәҫәлән, автозакта йә бүлектә тотоу шарттары насар, адвокатты индермәйҙәр), дөйөм акт төҙөргә мөмкин. Яҡынса эстәлеге:
«Дата, ваҡыт:
Беҙ, аҫта ҡул ҡуйғандар, әлеге актты беҙҙең өҫтә күрһәтелгән ваҡытта ҡулға алыныуыбыҙ һәм автозакта полицияның –се бүлегенә килтерелеүебеҙ тураһында төҙөйбөҙ. (Артабан автозакта һәм полиция бүлегендә булған закон боҙоуҙарҙы атап үтергә, бүлекте, һеҙгә мәғлүм булған полиция хеҙмәткәрҙәренең исем-фамилияларын күрһәтергә)
ФИО, ҡултамға
ФИО, ҡултамға»
Ғәҙәти закон боҙоуҙар (исемлек тулы түгел):
- Әгәр ҙә һеҙҙе 3 сәғәттән ашыу ҡулға алынмаҫлыҡ статья буйынса тоталар (Административ закон боҙоу кодексының 27.5-се статьяһы);
- оҙаҡ бүлеккә алып баралар һәм (йәки) бүлек алдында автозакта тоталар;
- Һеҙгә үҙҙәрен танытманылар һәм ҡулға алыуҙың сәбәбен аңлатманылар;
- Һеҙгә янанылар;
- Һеҙҙе ҡулға алғанда яраланылар һәм туҡманылар; Шылтыратырға ирек бирмәнеләр, туғандарығыҙға хәбәр итмәнеләр;
- паспортығыҙҙы тартып алдылар;
- бүлектә фотоға төшөрөргә рөхсәт итмәйҙәр;
- бармаҡ эҙҙәрен алдылар, фотоға төшөрҙөләр (һеҙҙең рөхсәтегеҙҙән тыш эшләй алмайҙар, «Полиция тураһында» ФЗ, 19-сы параграф, 13-сө статья)
- адвокатты индермәнеләр (Конституцияның 48-се статьяһы)
- автозактағы насар шарттар (тынсыу автозакта бер нисә сәғәт тоталар, ултырыу өсөн урындар юҡ)
- бүлектә насар шарттар (передачаны бирмәйҙәр, аҙыҡ/һыуҙы 3 сәғәттән ашыу бирмәйҙәр, баҫып торорға, иҙәндә ултырырға мәжбүр итәләр, бәҙрәфкә барырға рөхсәт итмәйҙәр)
- полиция хеҙмәткәрҙәре санитар нормаларҙы үтәмәйҙәр: маска һәм бирсәткә кеймәйҙәр, антисептиктар юҡ, социаль айырма һыҙыҡтар юҡ.
Полиция бүлегенән сыҡҡас, уңайы сыҡҡас та беҙгә яҙығыҙ. Беҙ был закон боҙоуҙарға ялыу яҙырға ярҙам итәсәкбеҙ
ПОЛИЦИЯЛА ТӨН ҮТКӘРЕҮ
Һеҙҙе судҡа тиклем полиция бүлегендә ҡалдырыуҙары ихтимал, әммә, һеҙ административ ҡулға алыу санкцияһы менән хоҡуҡ боҙоуҙа ғәйепләнһәгеҙ, 48 сәғәттән артыҡ түгел.
Һеҙҙе төнгөлөккә ҡалдырыу өсөн иң йыш ҡулланылған метод — «митинг» КоАП 20.02 статьяһының административ ҡулға алыуҙы күҙ уңында тотҡан өлөшө (мәҫәлән, 6.1.):
6.1. Йәшәүҙе тәьмин итеү, транспорт йәки социаль инфраструктура, элемтә, йәйәүлеләр һәм (йәки) транспорт сараларының хәрәкәтенә йәки граждандарҙың торлаҡ биналарына йәки транспорт йәки социаль инфраструктура объекттарына инеүенә ҡамасаулаусы санкцияланмаған йыйылыш, митинг, демонстрацияларҙа, йәйәү сығыу йәки пикетта тороуҙа ҡатнашыу, граждандарға ун меңдән егерме мең һумға тиклемге күләмдә административ штраф һалыуға йәки йөҙ сәғәткә тиклем мәжбүри эш башҡарыуға йәки ун биш тәүлеккә тиклем административ ҡулға алыуға; вазифалы кешеләргә — илле меңдән йөҙ мең һумға тиклем; юридик шәхестәргә — ике йөҙ меңдән өс йөҙ мең һумға тиклем административ ҡулға алыуға килтерә.
Тағы ла бер вариант — КоАП 19.3 статьяһы:
Административ хоҡуҡ боҙоу кодексы, 19.3 статьяһы «Полиция хеҙмәткәренең законлы бойороғон үтәмәү»
Полиция хеҙмәткәре, хәрби хеҙмәткәр йәки енәйәт-башҡарыу системаһы органы йәки учреждениеһы хеҙмәткәре йәки Рәсәй Федерацияһы милли гвардия ғәскәре хеҙмәткәре йәмәғәт тәртибен һаҡлау һәм йәмәғәт именлеген тәьмин итеү буйынса бурыстарын үтәү менән бәйле законлы бойороҡҡа буйһонмау йәки уның талабын үтәмәү, шулай уҡ уларҙың хеҙмәт бурыстарын үтәүенә ҡамасаулау — биш йөҙ һумдан бер мең һумға тиклемге күләмдә административ штраф һалыуға йәки ун биш тәүлеккә тиклем административ ҡулға алыуға килтерә.
2018 йылдың июнендә Юғары суд йәмәғәт сараларында тотолған ҡатнашыусыларҙы КоАП 19.3 статьяһы буйынса полиция хеҙмәткәренең законлы бойороғон үтәмәү өсөн яуаплылыҡҡа тарттырырға ярамау тураһында аңлатма бирә: был ғәмәлдәр КоАП 20.2 статьяһының ҡулға алыуҙы күҙ уңында тотмаған ҫ-се өлөшөнә ҡарай.
Полиция хеҙмәткәрҙәренең иғтибарын шуға йүнәлтергә тырышығыҙ, әммә Юғары судтың аңлатмалары уларға тәьҫир итеренә артыҡ өмөт итмәгеҙ. Нисек булһа ла үҙегеҙҙе тыныс тоторға һәм конфликтлы ситуация тыуҙырмаҫҡа тырышығыҙ.
Рәсәй Федерацияһы Юғары суды Пленумының 2018 йылдың 26 июнендәге 28 һанлы ҡарары, 33-сө пункт.
Асыҡ сарала ҡатнашыусы тарафынан күрһәтелгән власть вәкилдәренең законлы талаптарын йәки бойороҡтарын үтәмәү, шулай уҡ йәмәғәт тәртибен тәьмин итеү, граждандарҙың хәүефһеҙлеген тәьмин итеү һәм уларҙың асыҡ сараны үткәреүҙә законлылыҡты һаҡлауға ҡағылышлы хеҙмәт бурыстарын үтәүенә ҡамасаулау был осраҡта КоАП РФ 19.3 статьяһының 1-се өлөшөнә ҡарата махсус тип һаналған КоАП РФ 20.2 статьяһының 5-се өлөшө буйынса квалификацияланырға тейеш.
Урамда үткән акцияла тотолғандарҙы һирәгерәк ваҡытта ваҡ хулиганлыҡта ғәйепләйҙәр, был да һеҙҙе полицияла өс сәғәттән артыҡ тотоуға мөмкинлек бирә (КоАП 20.1 статьяһы).
Административ хоҡуҡ боҙоуҙар кодексы, 20.2 статьяһы, 6.1 өлөшө.
1. Ваҡ хулиганлыҡ, йәғни йәмғиәткә ҡарата ихтирамһыҙлыҡ күрһәтеү, йәмәғәт урындарында әҙәпһеҙ ҡысҡырыу, граждандарға мыҫҡыллау, шулай уҡ башҡа кешенең мөлкәтен юҡ итеү йәки зыян килтереү менән бәйле йәмәғәт тәртибен боҙоу, — биш йөҙ һумдан бер мең һумға тиклем административ штраф һалыуға йәки ун биш тәүлеккә тиклем административ ҡулға алыуға килтерә.
Юғарыла әйтеп үтеүебеҙсә, 3 сәғәттән артыҡ тотҡан осраҡта һеҙҙе аҙыҡ, һыу һәм йоҡо урыны менән тәьмин итергә тейештәр. Аҙыҡ, дөйөм ҡағиҙә буйынса, эҫе булырға тейеш (РФ Хөкүмәтенең 2012 йылдың 16 апрелендәге 301-се ҡарарының 21-22 пункттары). Ғәҙәттә ҡайнар һыу ҡойоп әҙерләй торған пюре бирелә.
(Шарттарҙың Спарталағы кеүек булыуына, ә аҙыҡтың бөтөлнәй булмау ихтималлығына әҙер булығыҙ).
Һеҙҙе административ хоҡуҡ боҙоу сәбәпле тотолғандар камераһына урынлаштырырға йыйынһалар (КАЗ, «обезьянник»), тәүҙә полиция хеҙмәткәрҙәре ауырыуҙарығыҙ тураһында һорашырға тейеш. Һорау һөҙөмтәләре тотоу тураһындағы протоколға индерелергә тейеш.
РФ Хөкүмәтенең 2012 йылдың 16 апрелендәге 301-се «Рәсәй Федерацияһы Эске эштәр министрлығының территориаль органдарында тотолған кешеләрҙе тотоу шарттары, туҡланыу нормалары һәм медицина хеҙмәтләндереүе тәртибе тураһындағы Положениены раҫлау тураһында» ҡарары, 5-се пункт.
Махсус бүлмәгә урынлаштырыр алдынан полиция хеҙмәткәре тотолған кешенең хроник ауырыуҙар һәм һаулығы торошона зарланыуҙар бармы-юҡмы икәнлеге тураһында һорау ала. Һорау алыу һөҙөмтәләре тотоу тураһындағы протоколға индерелә.
Административ ҡулға алыныусылар камераларында төрлө енес кешеләре, бәлиғ һәм бәлиғ булмағандар, һау һәм йоғошло ауырыу билдәләре булған кешеләр айырым тотолорға тейеш.
РФ Хөкүмәтенең 2012 йылдың 16 апрелендәге 301-се «Рәсәй Федерацияһы Эске эштәр министрлығының территориаль органдарында тотолған кешеләрҙе тотоу шарттары, туҡланыу нормалары һәм медицина хеҙмәтләндереүе тәртибе тураһындағы Положениены раҫлау тураһында» ҡарары, 14-се пункт.
Махсус бүлмәлә айырым урынлаштырыла:
- ир-егеттәр һәм ҡатын-ҡыҙҙар
- бәлиғ булмағандар һәм бәлиғ булғандар
- йоғошло ауырыу билдәләре булған кешеләр
«Обезьянник»ка һаулығы торошон «урта ауырлыҡта» йәки «ауыр» тип билдәләп булған йәки йәрәхәттәре булған кешеләрҙе, шулай уҡ шәкәр диабеты (урта һәм ауыр дәрәжәләге) менән ауырыған кешеләрҙе һәм йөклө ҡатындарҙы урынлаштырырға ярамай (РФ Хөкүмәтенең 2012 йылдың 16 апрелендәге 301-се ҡарарының 15-се пункты).
Әгәр һеҙҙә йәки тотолғандарҙың береһендә шундай ауырыуҙар булһа, быны справка йәки медиктар биргән заключение менән раҫларға кәрәк. Әгәр үҙегеҙ менән документтар булмаһа, ашығыс ярҙам саҡыртыуҙы талап итегеҙ — табиптар сирҙе раҫлай ала.